君子之泽百世不斩什么意思(君子之泽百世不斩)

君子之泽，虽百世不斩

#不只是历史故事#

【原创】中国有句老话，叫“前人栽树后人乘凉”，即前人种下树木，数代后的人就可以乘凉了，类似的道理还有“积善之家必有余庆”，都是形容前人积德，可恩惠后代子孙。

这些在我们今天看来，似乎有点因果循环、因果报应的迷信味道，但人生中，有些事情还是“宁可信其有，不可信其无”的。

下面我就讲两个故事，跟以上话语有关，请诸君自行斟酌。

在宋朝时，有个叫范希荣的人，因有族亲在京城开封做官，给了他一些资源，让他去做生意。有一次，他用船只载着货物行走在水路上，突然遇到了强盗，范希荣心想这下完了。

那些盗贼将他的货物全部掳走后，回头见他仪表不错，不像做生意的人，就问：“你难道是个秀才？”

范希荣就说：“是的，我是秀才，是范文正公的后人，”

强盗听后，大为感慨，说道：“好人的儿子啊。”于是将范希荣船上所有货物全部还给他。

范希荣者，文正公之裔孙。其先有为京官者，因家京师。尝与他商行货，道遇暴客，见其姿美，问之曰：“汝非秀才乎？”希荣曰：“然。吾本范文正公之后。”暴客曰：“好人子息也。”凡舟中之货，悉令认留，不取而去。文正公之荫庇后人矣，虽暴客犹知爱之，况他人乎！

明朝洪武年间，明朝开国皇帝朱元璋对贪官污吏进行酷厉惩罚，当时御史太夫范文从在执行皇帝政令时，发现有些处罚太过严厉，甚至是错误的，所以没有执行。因而被人弹劾，说他抗旨，甚至还包庇罪犯。

对朱元璋来说，这是极端严重的错误，而他解决类似问题的办法只有一个——杀！

范文从因而被判处死刑，在临刑前，朱元璋对范文从案件进行最后审核时，发现范文从无论籍贯、姓氏、行事风格都跟北宋一位名臣极为相似。

因而召见范文从，好奇地问：“你难道是宋朝范文正公的后代？”

范文从坦然答道：“我是范文正公第十二代子孙。”

朱元璋听罢大为感动，不仅免了范文从的死罪，还让内侍取来文房四宝，亲笔写下五幅“先天下之忧而忧，后天下之乐而乐”给范文从，作为他日后五次免死的“金牌”。并大为赞赏范文从这位先祖，说他是大宋第一名臣、第一忠臣、第一功臣！

苏人范文从，仲淹之嫡派也。洪武间拜御史，忤旨，下狱论死。太祖视狱案，见姓名籍贯，遽呼问曰：汝非范文正后人乎？对曰：臣仲淹十二世孙也。太祖默然，即命左右取帛五方来，御笔大书“先天下之忧而忧，后天下之乐而乐”二句，赐之。谕：免汝五死。”

能得朱元璋如此高评价者，何人也，范文正公也，范文正公何人也，范仲淹也！

范仲淹，字希文，苏州吴县人。范仲淹是北宋仁宗年间有名的臣子，他曾和韩琦、庞籍、夏竦等人一起主持北宋抵御西夏军事入侵事宜，还取得不错的成绩。在他和韩琦、庞籍等人驻守北宋西北边境期间，西夏李元昊再少率兵攻打大宋，为大宋西北边疆稳定立下不小功勋。并在驻扎宋夏边境时期写下了《渔家傲·秋思》这首千古词句。

后来，他又跟北宋名臣韩琦、欧阳修、滕宗京（滕子京）等人主持“庆历新政”，打算解决北宋“三冗”（冗官，冗兵，冗费）问题，却遭到整个官僚阶级的反对而失败，他因而被贬官邓州。滕子京被贬官岳州，重修岳阳楼，让范仲淹作文记录此事，范仲淹因而写下了名篇《岳阳楼记》，其中就有众所周知的“先天下之忧而忧，后天下之乐而乐”的千古名句。

而后，范仲淹被调任杭州，在杭州时，他就有退休的打算了，后来得知朝廷调任他到青州，他虽然病重，但依然赶赴任职，后来看到青州太远，请求调任颍州，朝廷答应他，但在赴任途中，范仲淹病逝。

范仲淹死后，宋仁宗追赠他谥号“文正”，经天纬地曰文，内外宾服曰正，是为“文正”。这个古代文官最高荣誉的谥号，在整个中国历史长河中，能够得到此谥号的臣子寥寥无几，而我们所熟知的也就两人，一个是范仲淹，另一个是曾国藩。

论文，范仲淹并非古今第一，甚至两宋第一都不算。

论武，范仲淹在历史依然排不上号，就是两宋也排不上号。

论德，范仲淹依然不是古今第一人。

但将三者结合其，按照《左传》所说的“立德，立功，立言”，古今华夏，范仲淹却是为数不多的那几位。

范仲淹还曾说过一句话：不为良相，便为良医。也是我们人生追求的一大参考。

亚圣孟子曾说过：“君子之泽，五世而斩。”意思是说君子辛苦打拼来的功业和良好的名声，他所带来的恩惠和福泽，延续五代（几代）后就会消失。以此说明前人恩惠无法长久延续给后代的可能。但范仲淹打破了这一规律。

一个人死后，他的子孙因为他，不仅数次脱离险境，保住性命；他的恩泽不仅延续给了几代子孙，还延续给了三百多年后的十多代子孙。还能够得到目不识丁的强盗、杀官如麻的朱元璋如此称颂，放置中华上下数千年，也就范仲淹。

君子之泽，虽百世不斩！——苏轼

参考文献：

《漫话宋朝》

《宋史》

《续资治通鉴长篇》

《菽园杂记》

（蒙书百种音译，第二册）（分类注音）增广贤文

（蒙书百种音译 第二册）

（分类注音）增广贤文

序：

《增广贤文 》又名《昔时贤文》、《古今贤文》，是中国明代时期编写的儿童启蒙书目。书名最早见之于明万历年间的戏曲《牡丹亭》，据此可推知此书最迟写成于万历年间。《增广贤文》集结中国从古到今的各种格言、谚语。后来，经过明、清两代文人的不断增补，才改成现在这个模样，称《增广昔时贤文》，通称《增广贤文》。作者一直未见任何书载，只知道清代同治年间儒生周希陶曾进行过重订。

人称"读了增广会说话，读了幼学走天下"，" 增广"就是《增广贤文》，"幼学"则是《幼学琼林》。集韵增广，便于诵读；分类增广，便于查阅。

目录

一. 学问…………………………………………………2

二. 交际…………………………………………………9

三. 时运…………………………………………………12

四.贫富………………………………………………………17

五.亲疏………………………………………………………23

六.环境………………………………………………………24

七.克己………………………………………………………28

八.识人………………………………………………………35

九.施舍………………………………………………………40

十.礼法………………………………………………………40

十一.语言……………………………………………………43

十二.亲属……………………………………………………47

十三.恩爱……………………………………………………55

十四.善恶……………………………………………………57

十五.送别……………………………………………………66

十六.勤俭……………………………………………………67

十七.为官……………………………………………………71

十八.行为……………………………………………………73

十九.花鸟……………………………………………………78

二十.健康……………………………………………………80

二十一.饮食…………………………………………………81

二十二.立志…………………………………………………82

一.学问

xī shí xián wén ，huì rǔ zhūn zhūn.jí yùn zēng guǎng ，duō jiàn duō wén.qián rén sú yǔ ，yán qiǎn lǐ shēn .fèn lèi zēng guǎng ，jí chéng shū wén .guān jīn yí jiàn gǔ ，wú gǔ bú chéng jīn

昔时贤文，诲汝谆谆。集韵增广，多见多闻。前人俗语，言浅理深。分类增广，集成书文。观今宜鉴古，无古不成今。

dú shū xū yòng yì ，yī zì zhí qiān jīn .dāng shí ruò bú dēng gāo wàng ，shuí xìn dōng liú hǎi yáng shēn

读书须用意，一字值千金。当时若不登高望，谁信东流海洋深？

shì zhě guó zhī bǎo ，rú wéi xí shàng zhēn .jī jīn qiān liǎng ，bú rú míng jiě jīng shū .tīng jūn yī xí huà ，shèng dú shí nián shū 。rén bú tōng jīn gǔ ，mǎ niú rú jīn jū

士者国之宝，儒为席上珍。积金千两，不如明解经书。听君一席话，胜读十年书。人不通今古，马牛如襟裾。

yī jǔ shǒu dēng lóng hǔ bǎng ，shí nián shēn dào fèng huáng chí .shí nián hán chuāng wú rén wèn ，yī jǔ chéng míng tiān xià zhī .yī jǔ chéng míng tiān xià zhī ，shí nián hán chuāng wú rén wèn

一举首登龙虎榜，十年身到凤凰池。十年寒窗无人问，一举成名天下知。一举成名天下知，十年寒窗无人问。

jī shí yuán yǒu huǒ ，bú jī nǎi wú yān 。rén xué shǐ zhī dào ，bú xué yì tú rán 。xué zhě shì hǎo ，bú xué bú hǎo

击石原有火，不击乃无烟。人学始知道，不学亦徒然。学者是好，不学不好。

xué zhě rú hé rú dào ，bú xué rú cǎo rú hāo .shì shàng wàn bān jiē xià pǐn ，sī liáng wéi yǒu dú shū gāo .jiàn zhě yì ，xué zhě nán .shū dào yòng shí fāng hèn shǎo ，shì fēi jīng guò bú zhī nán .yǒu cái kān chū zhòng ，wú yī lǎn chū mé

学者如禾如稻，不学如草如蒿。世上万般皆下品，思量惟有读书高。

见者易，学者难。书到用时方恨少，事非经过不知难。有才堪出众，无衣懒出门。

xué zài yī rén zhī xià ，yòng zài wàn rén zhī shàng .yī rì wéi shī ，zhōng shēng wéi fù .quàn jūn mò jiāng yóu chǎo cài ，liú yǔ ér sūn yè dú shū

学在一人之下，用在万人之上。一日为师，终生为父。劝君莫将油炒菜，留与儿孙夜读书。

shū zhōng zì yǒu qiān zhōng sù ，shū zhōng zì yǒu yán rú yù ，shū zhōng zì yǒu huáng jīn wū ，shū zhōng zì yǒu chē mǎ cù

书中自有千钟粟，书中自有颜如玉，书中自有黄金屋，书中自有车马簇。

hào xué zhě zé shù mín zhī zǐ wéi gōng qīng ，bú hào xué zhě zé gōng qīng zhī zǐ wéi shù mín .xī qián mò jiāo zǐ ，hù duǎn mò cóng shī

好学者则庶民之子为公卿，不好学者则公卿之子为庶民。惜钱莫教子，护短莫从师。

jì dé jiù wén zhāng ，biàn shì xīn jǔ zǐ .shì shàng wú nán shì ，zhī pà bú zhuān xīn .chéng rén bú zì zài ，zì zài bú chéng rén

记得旧文章，便是新举子。世上无难事，只怕不专心。成人不自在，自在不成人。

zhī xué zhēn jiǔ yì ，mò xué xià qí xīn .dú wèi jiàn shū rú féng liáng yǒu ，dú yǐ jiàn shū rú féng gù rén .bú pà wèn dào ，zhī pà dào wèn

只学斟酒意，莫学下棋心。读未见书如逢良友，读已见书如逢故人。

不怕问到，只怕倒问。

shí nián yì dú jǔ zǐ ，bǎi nián nán táo jiāng hú ！jī qián bú rú jī dé ，xián zuò bú rú kàn shū

十年易读举子，百年难淘江湖！积钱不如积德，闲坐不如看书。

yǒu fú fāng jìng zuò ，wú shì zhèng dú shū .xué rú chūn fā zhī miáo ，bú jiàn qí zhǎng rì yǒu suǒ zēng ；chuò rú mó dāo zhī shí ，bú jiàn qí sǔn rì yǒu suǒ kuī

有福方静坐，无事正读书。学如春发之苗，不见其长日有所增；辍如磨刀之石，不见其损日有所亏。

xiù cái bú chū mén ，néng zhī tiān xià shì .qín fèn dú ，kǔ fā fèn ，zǒu biàn tiān yá rú yóu rèn.zhòu yè xī yīn ，yè zuò xī dēng .dú shū xū yòng yì ，yī zì zhí qiān jīn

秀才不出门，能知天下事。勤奋读，苦发奋，走遍天涯如游刃。昼夜惜阴，夜坐惜灯。读书须用意，一字值千金。

bú xué wú shù ，dú shū biàn jiā .wéi shàn zuì lè ，dú shū biàn jiā .liú xīn xué dào gǔ rén nán ，lì jiǎo pà suí liú sú zhuǎn

不学无术，读书便佳。为善最乐，读书便佳。留心学到古人难，立脚怕随流俗转。

fán shì zì shì ，biàn shǎo yī shì .yǒu duǎn hù duǎn ，gèng tiān yī duǎn .hǎo wèn zé yù ，zì yòng zé xiǎo

凡是自是，便少一是。有短护短，更添一短。好问则裕，自用则小。

xué xū jìng ，cái xū xué .fēi xué wú yǐ guǎng cái ，fēi jìng wú yǐ chéng xué .bú huàn lǎo ér wú chéng ，zhī pà yòu ér bú xué

学须静，才须学。非学无以广才，非静无以成学。不患老而无成，只怕幼而不学。

fù guì rú dāo bīng gē máo ，shāo fàng zòng biàn xiāo gāo mí gǔ ér bú zhī ;pín jiàn rú zhēn biān yào shí ，yī yōu qín jí dǐ jiē lì xíng ér bú júe

富贵如刀兵戈矛，稍放纵便销膏靡骨而不知;贫贱如针砭药石，一忧勤即砥节砺行而不觉。

ū mù féng chūn yóu zài fā ，rén wú liǎng dù zài sho niàán .bú huàn lǎo ér wú chéng ，zhī pà yòu ér bú xué .cháng jiāng hòu làng tuī qián làng ，shì shàng jīn rén shèng gǔ rén

枯木逢春犹再发，人无两度再少年。不患老而无成，只怕幼而不学。长江后浪推前浪，世上今人胜古人。

ruò shǐ nián huá xū dù guò ，dào lǎo kōng liú hòu huǐ xīn .yǒu zhì bú zài nián gāo ，wú zhì kōng zhǎng bǎi suì .shào zhuàng bú nǔ lì ，lǎo dà tú shāng bēi

若使年华虚度过，到老空留后悔心。有志不在年高，无志空长百岁。少壮不努力，老大徒伤悲。

hǎo hǎo xué xí ，tiān tiān xiàng shàng .jiān chí bú xiè ，jiǔ liàn chéng gāng .sān bǎi liù shí háng ，háng háng chū zhuàng yuán

好好学习，天天向上。坚持不懈，久炼成钢。三百六十行，行行出状元。

bīng shēng yú shuǐ ér hán yú shuǐ ，qīng chū yú lán ér shèng yú lán .shū dào yòng shí fāng hèn shǎo ，shì fēi jīng guò bú zhī nán

冰生于水而寒于水，青出于蓝而胜于蓝。书到用时方恨少，事非经过不知难。

shēn pà bú dòng ，nǎo pà bú yòng .shǒu yuè yòng yuè qiǎo ，nǎo yuè yòng yuè líng .sān tiān dǎ yú ，liǎng tiān shài wǎng ，sān xīn èr yì ，yī shì wú chéng

身怕不动，脑怕不用。手越用越巧，脑越用越灵。三天打鱼，两天晒网，三心二意，一事无成。

yī rì liàn ，yī rì gōng ，yī rì bú liàn shí rì kōng .quán bú lí shǒu ，qǔ bú lí kǒu .dāo bú mó yào shēng xiù ，rén bú xué yào luò hòu

一日练，一日功，一日不练十日空。拳不离手，曲不离口。刀不磨要生锈，人不学要落后。

shū shān yǒu lù qín wéi jìng ，xué hǎi wú yá kǔ zuò zhōu .shī fù lǐng jìn mén ，xiū xíng zài zì shēn .shú néng shēng qiǎo ，yè jīng yú qín

书山有路勤为径，学海无涯苦作舟。师傅领进门，修行在自身。熟能生巧，业精于勤。

yù zhī tiān xià shì ，xū dú gǔ jīn shū .xué le jiù yòng chù chù xíng ，guāng xué bú yòng děng yú líng .bú néng zé xué ，bú zhī zé wèn ;dú shū quán zài zì yòng xīn ，lǎo shī bú guò yǐn lù rén

欲知天下事，须读古今书。学了就用处处行，光学不用等于零。不能则学，不知则问;读书全在自用心，老师不过引路人。

hǎo qǔ bú yàn bǎi huí chàng ，hǎo shū bú yàn bǎi huí dú .dú shū guì néng yí ，yí néng dé jiāo yì .mò dú biàn yú sī suǒ ，lǎng dú biàn yú jì yì

好曲不厌百回唱，好书不厌百回读。读书贵能疑，疑能得教益。默读便于思索，朗读便于记忆。

chū dú hǎo shū ，rú huò liáng yǒu ;zhòng dú hǎo shū ，rú féng gù zhī .chù chù liú xīn jiē xué wèn ，sān rén tóng xíng yǒu wǒ shī

初读好书，如获良友;重读好书，如逢故知。处处留心皆学问，三人同行有我师。

二.交际

zhī jǐ zhī bǐ ，jiāng xīn bǐ xīn .jiǔ féng zhī jǐ yǐn ，shī xiàng huì rén yín .xiàng shí mǎn tiān xià ，zhī xīn néng jǐ rén ？xiàng féng hǎo sì chū xiàng shí ，dào lǎo zhōng wú yuàn hèn xīn

知己知彼，将心比心。酒逢知己饮，诗向会人吟。相识满天下，知心能几人？相逢好似初相识，到老终无怨恨心。

jìn shuǐ zhī yú xìng ，jìn shān shí niǎo yīn .yì zhǎng yì tuì shān xī shuǐ ，yì fǎn yì fù xiǎo rén xīn

近水知鱼性，近山识鸟音。易涨易退山溪水，易反易复小人心。

féng rén qiě shuō sān fèn huà ，wèi kě quán pāo yī piàn xīn .yǒu yì zāi huā huā bú fā ，wú xīn chā liǔ liǔ chéng yīn .huà lóng huà hǔ nán huà gǔ ，zhī rén zhī miàn bú zhī xīn

逢人且说三分话，未可全抛一片心。有意栽花花不发，无心插柳柳成荫。画龙画虎难画骨，知人知面不知心。

lù yáo zhī mǎ lì ，rì jiǔ jiàn rén xīn .liǎng rén yī bān xīn ，wú qián kān mǎi jīn ；yī rén yī bān xīn ，yǒu qián nán mǎi zhēn

路遥知马力，日久见人心。两人一般心，无钱堪买金；一人一般心，有钱难买针。

xiàng jiàn yì dé hǎo ，jiǔ zhù nán wéi rén .ráo rén bú shì chī hàn ，chī hàn bú huì ráo rén .zài jiā bú huì yíng bīn kè ，chū mén fāng zhī shǎo zhǔ rén

相见易得好，久住难为人。饶人不是痴汉，痴汉不会饶人。在家不会迎宾客，出门方知少主人。

huáng qín wú jiǎ ，ā wèi wú zhēn .kè lái zhǔ bú gù ，zì shì wú liáng bīn .liáng bīn fāng bú gù ，yīng kǒng shì chī rén .mò xìn zhí zhōng zhí ，xū fáng rén bú rén

黄芩无假，阿魏无真。客来主不顾，自是无良宾。良宾方不顾，应恐是痴人。莫信直中直，须防仁不仁。

shuí rén bèi hòu wú rén shuō ，shuí rén bèi hòu bú shuō rén ，nǎ gè rén qián bú shuō rén ？shān zhōng yǒu zhí shù ，shì shàng wú zhí rén

谁人背后无人说，谁人背后不说人，哪个人前不说人？山中有直树，世上无直人。

zài sān xū shèn yì ，dì yī mò qī xīn .hǔ shēn yóu kě jìn ，rén dú bú kān qīn .lái shuō shì fēi zhě ，biàn shì shì fēi rén

再三须慎意，第一莫欺心。虎身犹可近，人毒不堪亲。来说是非者，便是是非人。

qiú rén xū qiú dà zhàng fū ，jì rén xū jì jí shí wú .bái jiǔ niàng chéng yíng bīn kè ，huáng jīn sàn jìn wéi shōu shū

求人须求大丈夫，济人须济急时无。白酒酿成迎宾客，黄金散尽为收书。

jié jiāo xū shèng jǐ ，sì wǒ bú rú wú .dàn kàn sān wǔ rì ，xiàng jiàn bú rú chū .sān bēi tōng dà dào ，yī zuì jiě qiān chóu

结交须胜己，似我不如无。但看三五日，相见不如初。三杯通大道，一醉解千愁。

zuò guān mò xiàng qián ，zuò kè mò zài hòu.jìn shān bú pà hǔ shāng rén ，zhī pà rén qíng liǎng miàn dāo .yù qiú tiān xià shì ，xū yòng shì jiān cái

做官莫向前，作客莫在后。进山不怕虎伤人，只怕人情两面刀。欲求天下事，须用世间财。

dāng shì zhě mí ，páng guān zhě qīng .huì dǎ sān bān gǔ ，yě yào jǐ gè rén .rén bú zǒu bú qīn ，shuǐ bú dǎ bú hún

当事者迷，旁观者清。会打三班鼓，也要几个人。人不走不亲，水不打不浑。

fū rén sǐ bǎi jiàng lín mén ，jiāng jun1 sǐ yī zú bú zhì .yòng rén yǔ jiāo rén ，èr zhě què xiàng fǎn ，yòng rén qǔ qí cháng ，jiāo rén zé qí duǎn

夫人死百将临门，将军死一卒不至。用人与教人，二者却相反，用人取其长，教人责其短。

三.时运

yùn qù jīn chéng tiě ，shí lái tiě sì jīn .liú shuǐ xià tān fēi yǒu yì ，bái yún chū xiù běn wú xīn .yīng huā yóu pà chūn guāng lǎo ，qǐ kě jiāo rén wǎng dù chūn ？xiàng féng bú yǐn kōng guī qù ，dòng kǒu táo huā yě xiào rén

运去金成铁，时来铁似金。流水下滩非有意，白云出岫本无心。莺花犹怕春光老，岂可教人枉度春？相逢不饮空归去，洞口桃花也笑人。

dà jiā dōu shì mìng ，bàn diǎn bú yóu rén .yī nián zhī jì zài yú chūn ，yī rì zhī jì zài yú yín .yī jiā zhī jì zài yú hé ，yī shēng zhī jì zài yú qín

大家都是命，半点不由人。一年之计在于春，一日之计在于寅。一家之计在于和，一生之计在于勤。

shān zhōng zì yǒu qiān nián shù ，shì shàng nán féng bǎi suì rén .bǎi nián chéng zhī bú zú ，yī dàn huài zhī yǒu yú

山中自有千年树，世上难逢百岁人。百年成之不足，一旦坏之有余。

shì fēi zhōng rì yǒu ，bú tīng zì rán wú .rén jiàn bái tóu chēn ，wǒ jiàn bái tóu xǐ .duō shǎo shǎo nián láng ，bú dào bái tóu sǐ

是非终日有，不听自然无。人见白头嗔，我见白头喜。多少少年郎，不到白头死。

qíng tiān bú kěn qù ，zhí dài yǔ lín tóu .rén shēng yī shì ，cǎo zhǎng yī chūn .hēi fà bú zhī qín xué zǎo ，zhuǎn yǎn biàn shì bái tóu wēng

晴天不肯去，直待雨淋头。人生一世，草长一春。黑发不知勤学早，转眼便是白头翁。

yǐ fù zhī shuǐ ，shōu zhī shí nán .rén shēng zhī zú shí cháng zú ，rén lǎo tōu xián qiě shì xián .yuè guò shí wǔ guāng míng shǎo ，rén dào zhōng nián wàn shì xiū. rén shēng bú mǎn bǎi ，cháng huái qiān suì yōu

已覆之水，收之实难。人生知足时常足，人老偷闲且是闲。月过十五光明少，人到中年万事休。人生不满百，常怀千岁忧。

jīn zhāo yǒu jiǔ jīn cháo zuì ，míng rì chóu lái míng rì yōu .lù féng xiǎn chù xū huí bì ，shì dào lín tóu bú zì yóu

今朝有酒今朝醉，明日愁来明日忧。路逢险处须回避，事到临头不自由。

xī huā xū jiǎn diǎn ，wú yuè bú shū tóu .dà dǐ xuǎn tā jī gǔ hǎo ，bú chá hóng fěn yě fēng liú .huáng hé shàng yǒu chéng qīng rì ，qǐ néng rén wú dé yùn shí ？nián qīng mò dào chūn guāng hǎo ，zhī pà qiū lái yǒu lěng shí

惜花须检点，无月不梳头。大抵选她肌骨好，不搽红粉也风流。黄河尚有澄清日，岂能人无得运时？年青莫道春光好，只怕秋来有冷时。

jiǔ zhài xún cháng chù chù yǒu ，rén shēng qī shí gǔ lái xī ！shí lái fēng sòng téng wáng gé ，yùn qùléi hōng jiàn fú bēi

酒债寻常处处有，人生七十古来稀！时来风送滕王阁，运去雷轰荐福碑。

shào zhuàng bú nǔ lì ，lǎo dà tú shāng bēi .kū mù féng chūn yóu zài fā ，rén wú liǎng shì zài shào nián.wèi wǎn xiān tóu sù ，jī míng zǎo kàn tiān

少壮不努力，老大徒伤悲。枯木逢春犹再发，人无两世再少年。未晚先投宿，鸡鸣早看天。

mò xiào tā rén lǎo ，zhōng xū hái dào lǎo .lǎo wú lǎo yǐ jí rén zhī lǎo ，yòu wú yòu yǐ jí rén zhī yòu .qī lǎo bú qī shǎo ，sān nián jiù gǎn dào

莫笑他人老，终须还到老。老吾老以及人之老，幼吾幼以及人之幼。欺老不欺少，三年就赶到。

guāng yīn sì jiàn ，rì yuè rú suō .jì dé shào nián qí zhú mǎ ，zhuǎn yǎn yòu shì bái tóu wēng .shì shì rú míng jìng ，qián chéng sì àn qī

光阴似箭，日月如梭。记得少年骑竹马，转眼又是白头翁。世事如明镜，前程似暗漆。

rén shēng yī shì ，rú jū guò xì .rén shēng yī shì ，cǎo mù yī qiū .gōng dào shì jiān wéi bái fà，guì rén tóu shàng bú céng ráo .hóng yán jīn rì suī qī wǒ ，bái fà tā shí bú fàng jūn

人生一世，如驹过隙。人生一世，草木一秋。公道世间为白发，贵人头上不曾饶。红颜今日虽欺我，白发他时不放君。

píng shí bú shāo xiāng ，lín shí bào fó jiǎo .xìng shēng tài píng wú shì rì ，kǒng fáng nián lǎo bú duō shí .xī yáng wú xiàn hǎo ，zhī kǒng bú duō shí

平时不烧香，临时抱佛脚。幸生太平无事日，恐防年老不多时。夕阳无限好，只恐不多时。

jiǔ hàn féng gān lín ，tā xiāng yù gù zhī ；dòng fáng huā zhú yè ，jīn bǎng tí míng shí .guó luàn sī liáng jiàng ，jiā pín sī liáng qī

久旱逢甘霖，他乡遇故知；洞房花烛夜，金榜题名时。国乱思良将，家贫思良妻。

rén zài jiā zhōng zuò ，huò cóng tiān shàng luò .dàn qiú xīn wú kuì ，bú pà yǒu hòu zāi .shān gāo bú suàn gāo ，rén xīn bǐ tiān gāo .bái shuǐ biànjiǔ mài ，hái xián zhū wú zāo

人在家中坐，祸从天上落。但求心无愧，不怕有后灾。山高不算高，人心比天高。白水变酒卖，还嫌猪无糟。

dì bú shēng wú míng zhī bèi ，tiān bú shēng wú lù zhī rén .dì bú zhǎng wú gēn zhī cǎo ，tiān bú shēng wú lù zhī rén

地不生无名之辈，天不生无路之人。地不长无根之草，天不生无禄之人。

bú pà sān shí ér sǐ ，zhī pà sǐ hòu wú míng .sān shí ér lì ，sì shí ér bú huò ，wǔ shí ér zhī tiān mìng ，liù shí ér ěr shùn

不怕三十而死，只怕死后无名。三十而立，四十而不惑，五十而知天命，六十而耳顺。

rén mìng zài tiān ，wù mìng zài rén .mìng zhōng zhī yǒu bā hé mǐ ，zǒu biàn tiān xià bú mǎn shēng .shuí rén zuò dé qiān nián zhǔ ，zhuǎn yǎn liú chuán bā bǎi jiā

人命在天，物命在人。命中只有八合米，走遍天下不满升。谁人做得千年主，转眼流传八百家。

shí lái yì jiè yín qiān liǎng ，yùn qù nán shē jiǔ bàn hú .zì jǐ wú yùn zhì ，què yuàn shì jiè nán .shì ér bú sǐ ，shì cái bú sàn .cái lái shēng wǒ yì ，wǒ qù shēng cái nán

时来易借银千两，运去难赊酒半壶。自己无运至，却怨世界难。是儿不死，是财不散。财来生我易，我去生财难。

xiū qǐ miào lái guǐ dōu lǎo ，shí dé chèng lái jiāng mài wán .shì kuān zé yuán ，tài jiǔ zé piān .gāo rén qiú dī yì ，dī rén qiú gāo nán

修起庙来鬼都老，拾得秤来姜卖完。事宽则圆，太久则偏。高人求低易，低人求高难。

lín wēi xǔ xíng shàn ，guò hòu xīn yòu biàn .tiān yì wéi kě yǐ rén huí ，mìng zǎo dìng kě yǐ xīn wǎn .xì chù bú duàn cū chù duàn ，huáng méi bú luò qīng méi luò

临危许行善，过后心又变。天意违可以人回，命早定可以心挽。细处不断粗处断，黄梅不落青梅落。

tiān hàn wù jiǎ zǐ ，rén qióng wù kǒu chǐ .bǎi suì wú duō rì ，guāng yīn néng jǐ shí ？dài yǒu yú ér jì rén ，zhōng wú jì rén zhī rì ；dài yǒu xián ér dú shū ，zhōng wú dú shū zhī shí

天旱误甲子，人穷误口齿。百岁无多日，光阴能几时？待有余而济人，终无济人之日；待有闲而读书，终无读书之时。

kū mù féng chūn yóu zài fā ，rén wú liǎng dù zài shào nián .sān shí bú lì ，sì shí jiàn è ，wǔ shí xiàng jiāng xún sǐ lù

枯木逢春犹再发，人无两度再少年。三十不立，四十见恶，五十相将寻死路。

四. 贫富

qián cái rú fèn tǔ ，rén yì zhí qiān jīn .mǎ xíng wú lì jiē yīn shòu ，rén bú fēng liú zhī wéi pín

钱财如粪土，仁义值千金。马行无力皆因瘦，人不风流只为贫。

hóng fěn jiā rén xiū shǐ lǎo ，fēng liú làng zǐ mò jiào pín .pín jū nào shì wú rén wèn ，fù zài shēn shān yǒu yuǎn qīn

红粉佳人休使老，风流浪子莫叫贫。贫居闹市无人问，富在深山有远亲。

yǒu qián dào zhēn yǔ ，wú qián yǔ bú zhēn .bú xìn dàn kàn yàn zhōng jiǔ ，bēi bēi xiān quàn yǒu qián rén

有钱道真语，无钱语不真。不信但看筵中酒，杯杯先劝有钱人。

rén qíng sì zhǐ zhāng zhāng báo ，shì shì rú qí jú jú xīn .lì wēi xiū fù zhòng ，yán qīng mò quàn rén .wú qián mò rù zhòng ，zāo nán mò xún qīn

人情似纸张张薄，世事如棋局局新。力微休负重，言轻莫劝人。无钱莫入众，遭难莫寻亲。

yù qiú shēng fù guì ，xū xià sǐ gōng fū .rén qíng sì shuǐ fèn gāo xià ，shì shì rú yún rèn juàn shū

欲求生富贵，须下死工夫。人情似水分高下，世事如云任卷舒。

mó dāo hèn bú lì ，dāo lì shāng rén zhǐ ；qiú cái hèn bú duō ，cái duō hài zì jǐ .yǒu fú shāng cái ，wú fú shāng jǐ

磨刀恨不利，刀利伤人指；求财恨不多，财多害自己。有福伤财，无福伤己。

jí cái mò jí shí ，yuàn shēng mò yuàn sǐ .fù guì duō yōu ，pín qióng zì zài .rén pín bú yǔ ，shuǐ píng bú liú

嫉财莫嫉食，怨生莫怨死。富贵多忧，贫穷自在。人贫不语，水平不流。

rén wú hèng cái bú fù ，mǎ wú yè cǎo bú féi .yīng xióng xíng xiǎn dào ，fù guì sì huā zhī .fù rén sī lái nián ，qióng rén xiǎng yǎn qián

人无横财不富，马无夜草不肥。英雄行险道，富贵似花枝。富人思来年，穷人想眼前。

shì shàng ruò yào rén qíng hǎo ，shē qù wù pǐn mò qǔ qián .shēng sǐ yǒu mìng ，fù guì zài tiān .ruò zhēng xiǎo lì ，biàn shī dà dào

世上若要人情好，赊去物品莫取钱。生死有命，富贵在天。若争小利，便失大道。

huáng jīn wèi wéi guì ，ān lè zhí qián duō .diǎn shí huà wéi jīn ，rén xīn yóu wèi zú.xìn le dǔ ，mài le wū

黄金未为贵，安乐值钱多。点石化为金，人心犹未足。信了赌，卖了屋。

hé lǐ kě zuò ，xiǎo lì bú zhēng jūn zǐ ān pín ，dá rén zhī mìng .rén wéi cái sǐ ，niǎo wéi shí wáng

合理可作，小利不争。君子安贫，达人知命。人为财死，鸟为食亡。

fù guì dìng yán yào yī fèn ，pín qióng bú bì wǎng sī liáng .rén qióng zhì duǎn ，mǎ shòu máo cháng .wàn shì qián shēn dìng ，fú shēng kōng zì máng

富贵定言要依分，贫穷不必枉思量。人穷志短，马瘦毛长。万事前身定，浮生空自忙。

liáng tián wàn qǐng ，rì shí yī shēng .dà shà qiān jiān ，yè mián bā chǐ .fù cóng shēng hé qǐ ，pín yīn bú suàn lái

良田万顷，日食一升。大厦千间，夜眠八尺。富从升合起，贫因不算来。

wàn shì bú yóu rén jì jiào ，yī shēng dōu shì mìng ān pái .màn xíng jí xíng ，nì qǔ shùn qǔ .mìng zhōng zhī yǒu rú xǔ cái ，sī háo bú kě yǒu shǎn shī

万事不由人计较，一生都是命安排。慢行急行，逆取顺取。命中只有如许财，丝毫不可有闪失。

jiàn rén fù guì shēng huān xǐ ，mò bǎ xīn tóu sì huǒ shāo .zhēng dé māo ér ，shī què niú jiǎo .mò yuàn tiān lái mò yuàn rén ，wǔ xíng bā zì mìng shēng chéng

见人富贵生欢喜，莫把心头似火烧。争得猫儿，失却牛脚。莫怨天来莫怨人，五行八字命生成。

mò yuàn zì jǐ qióng ，qióng yào qióng dé gàn jìng ;mò xiàn tā rén fù ，fù yào fù dé qīng gāo .bié rén qí mǎ wǒ qí lǘ ，zǎi xì sī liàng wǒ bú rú

莫怨自己穷，穷要穷得干净;莫羡他人富，富要富得清高。别人骑马我骑驴，仔细思量我不如。

dài wǒ huí tóu kàn ，hái yǒu tiāo jiǎo hàn .lù shàng yǒu jī rén ，jiā zhōng yǒu shèng fàn .rén qīn cái bú qīn ，cái lì yào fèn qīng

待我回头看，还有挑脚汉。路上有饥人，家中有剩饭。人亲财不亲，财利要分清。

pín hán xiū yào yuàn ，bǎo guì bú xū jiāo .bài jiā zǐ dì huī jīn rú tǔ ，pín jiā zǐ dì jī tǔ chéng jīn

贫寒休要怨，宝贵不须骄。败家子弟挥金如土，贫家子弟积土成金。

ù guì fēi guān tiān dì ，huò fú bú shì guǐ shén .qīng jiǔ hóng rén liǎn ，cái bó dòng rén xīn ！yǒu qián néng shuō huà ，wú qián huà bú líng

富贵非关天地，祸福不是鬼神。清酒红人脸，财帛动人心！有钱能说话，无钱话不灵。

qiān guàn mǎi tián ，wàn guàn jié lín .rén qíng sòng pǐ mǎ ，mǎi mài bú ráo zhēn ！pín mò yǔ fù dòu ，fù mò yǔ guān zhēng

千贯买田，万贯结邻。人情送匹马，买卖不饶针！贫莫与富斗，富莫与官争！

wèi fù xiān fù zhōng bú fù ，wèi pín xiān pín zhōng bú pín .shǎo dāng shǎo qǔ ，shǎo shū dāng yíng ！jun1 zǐ qiān qián bú jì jiǎo ，xiǎo rén yī qián nǎo rén xīn

未富先富终不富，未贫先贫终不贫。少当少取，少输当赢！君子千钱不计较，小人一钱恼人心。

miào yào nán yī yuàn nì bìng ，hún cái bú fù qióng mìng rén .sān pín sān fù bú dào lǎo ，shí nián xīng bài duō shǎo rén

妙药难医怨逆病，混财不富穷命人。三贫三富不到老，十年兴败多少人！

mǎi huò mǎi dé zhēn ，shé běn shé dé qīng .rénqiáng bú rú huò qiáng ，jià gāo bú rú kǒu biàn .huì mǎi mǎi pà rén ，huì mài mài pà rén

买货买得真，折本折得轻。人强不如货强，价高不如口便。会买买怕人，会卖卖怕人。

qióng mò shī zhì ，fù mò diān kuáng .rén wéi cái sǐ ，niǎo wéi shí wáng .rén bú wéi jǐ ，tiān zhū dì miè

穷莫失志，富莫癫狂。人为财死，鸟为食亡。人不为己，天诛地灭。

cái jiāo zhě mì ，cái jìn zhě shū .shāng gǔ mǎi mài rú shī shě ，mǎi mài gōng píng rú jī dé .zhǎo qián yóu rú zhēn tiāo tǔ ，yòng qián yóu rú shuǐ tuī shā

财交者密，财尽者疏。商贾买卖如施舍，买卖公平如积德。找钱犹如针挑土，用钱犹如水推沙！

wén qián bī sǐ yīng xióng hàn ，cái bú guī shēn qià shì wú .níng mài xiàn èr ，mò mài shē sān .zuàn qián wǎng qián suàn ，shé běn wǎng hòu suàn .xiǎo xiǎo shēng yì zuàn dà qián ，qī shí èr háng chū zhuàng yuán

文钱逼死英雄汉，财不归身恰是无。宁卖现二，莫卖赊三。赚钱往前算，折本往后算。小小生意赚大钱，七十二行出状元。

jiè zhài jīng shāng ，mài tián huán zhài ；shē qián qǐ wū ，mài wū huán qián .rén shàng shí kǒu nán pán ，zhàng shàng wàn yuán nán huán

借债经商，卖田还债；赊钱起屋，卖屋还钱。人上十口难盘，帐上万元难还。

yǒu qián jiù shì nán zǐ hàn ，wú qián jiù shì hàn zǐ nán .rén wú xǐ sè xiū kāi diàn ，shì bú suí xīn mò yuàn tiān

有钱就是男子汉，无钱就是汉子难。人无喜色休开店，事不遂心莫怨天。

dōng wū wèi bǔ xī wū pò ，qián zhàng wèi huán hòu yòu tuō .jīn nián yòu shuō míng nián fù ，dài dào míng nián chà bú du

东屋未补西屋破，前帐未还后又拖。今年又说明年富，待到明年差不多。

mó dāo hèn bú lì ，dāo lì shāng rén zhǐ ;qiú cái hèn bú duō ，cái duō zhōng lèi jǐ

磨刀恨不利，刀利伤人指;求财恨不多，财多终累己。

五. 亲疏

shì qīn bú sì qīn ，fēi qīn què sì qīn .měi bú měi ，shān zhōng shuǐ ；qīn bú qīn ，gù xiāng rén

是亲不似亲，非亲却似亲。美不美，山中水；亲不亲，故乡人。

yuǎn shuǐ nán jiù jìn huǒ ，yuǎn qīn bú rú jìn lín .yǒu chá yǒu jiǔ duō xiōng dì ，jí nàn hé céng jiàn yī rén

远水难救近火，远亲不如近邻。有茶有酒多兄弟，急难何曾见一人？

jiǔ zhù lìng rén jiàn ，pín lái qīn yě shū .zài jiā yóu fù ，chū jià cóng fū .chī rén wèi fù ，xián nǚ jìng fū

久住令人贱，频来亲也疏。在家由父，出嫁从夫。痴人畏妇，贤女敬夫。

xiǎo shí shì xiōng dì ，zhǎng dà gè xiāng lǐ .tiān xià lǐ yí wú qióng ，yī rén zhī shí yǒu xiàn .yī rén bú dé èr rén jì ，sòng jiāng nán jié wàn rén yuán

小时是兄弟，长大各乡里。天下礼仪无穷，一人知识有限。一人不得二人计，宋江难结万人缘。

六. 环境

nào shì zhèng qián ，jìng chù ān shēn .jìn shuǐ lóu tái xiān dé yuè ，xiàng yáng huā mù zǎo féng chūn .zhī hèn zhī wú yè ，mò yuàn tài yáng piān .chéng mén shī huǒ ，yāng jí chí yú

闹市挣钱，静处安身。近水楼台先得月，向阳花木早逢春。只恨枝无叶，莫怨太阳偏。城门失火，殃及池鱼。

tíng qián shēng ruì cǎo ，hǎo shì bú rú wú .zhú lí máo shě fēng guāng hǎo ，dào yuàn sēng fáng zhōng bú rú .dào yuàn yíng xiān kè ，shū táng yǐn xiàng rú

庭前生瑞草，好事不如无。竹篱茅舍风光好，道院僧房终不如。道院迎仙客，书堂隐相儒。

tíng zāi qī fèng zhú ，chí yǎng huà lóng yú .qiáng yǒu féng ，bì yǒu ěr .hǎo shì bú chū mén ，huài shì chuán qiān lǐ

庭栽栖凤竹，池养化龙鱼。墙有缝，壁有耳。好事不出门，坏事传千里。

yǒu huā fāng zhuó jiǔ ，wú yuè bú dēng lóu .shēn shān bì jìng cáng lǎo hǔ ，dà hǎi zhōng xū nà xì liú

有花方酌酒，无月不登楼。深山毕竟藏老虎，大海终须纳细流。

liú dé wǔ hú míng yuè zài ，bú chóu wú chù xià jīn gōu .xiū bié yǒu yú chù ，mò liàn qiǎn tān tóu

留得五湖明月在，不愁无处下金钩。休别有鱼处，莫恋浅滩头。

lóng yóu qiǎn shuǐ zāo xiā xì ，hǔ luò píng yuán bèi quǎn qī .hé dé lín lǐ hǎo ，yóu rú shí piàn bǎo

龙游浅水遭虾戏，虎落平原被犬欺。和得邻里好，犹如拾片宝。

jiā zhōng bú hé lín lǐ qī ，lín lǐ bú hé shuō shì fēi .yīn fēng chuī huǒ ，yòng lì bú duō .bú yīn yú fù yǐn ，zěn dé jiàn bō tāo

家中不和邻里欺，邻里不和说是非。因风吹火，用力不多。不因渔父引，怎得见波涛。

tiān shí bú rú dì lì ，dì lì bú rú rén hé 。shì jiān hǎo yǔ shū tán jìn ，tiān xià míng shān sēng zhàn duō

天时不如地利，地利不如人和。世间好语书谈尽，天下名山僧占多。

chù chù lǜ yáng kān jì mǎ ，jiā jiā yǒu lù tōng cháng ān .yàn jìng hái sī xuān ，xián xuān yòu yì shān .zì cóng xīn dìng hòu ，wú chù bú ān rán

处处绿杨堪系马，家家有路通长安。厌静还思喧，嫌喧又忆山。自从心定后，无处不安然。

diǎn tǎ qī céng ，bú rú àn chù yī dēng .miè què xīn tóu huǒ ，tī qǐ fó qián dēng .zhòng xīng lǎng lǎng ，bú rú gū yuè dú míng

点塔七层，不如暗处一灯。灭却心头火，剔起佛前灯。众星朗朗，不如孤月独明。

dé rěn qiě rěn ，dé nài qiě nài ，bú rěn bú nài ，xiǎo shì chéng zāi .zuò shàng kè cháng mǎn ，bēi zhōng jiǔ bú kōn

得忍且忍，得耐且耐，不忍不耐，小事成灾。座上客常满，杯中酒不空。

wū lòu yòu zāo lián yè yǔ ，xíng chuán piān yù dǎ tóu fēng .zì jiā xīn lǐ jí ，tā rén wèi zhī máng .jìn hé bú dé wǎng shǐ shuǐ ，jìn shān bú dé wǎng shāo chái

屋漏又遭连夜雨，行船偏遇打头风。自家心里急，他人未知忙。近河不得枉使水，近山不得枉烧柴。

yī fū dāng guān ，wàn fū mò kāi .bái yún běn shì wú xīn wù ，què bèi qīng fēng yǐn chū lái .zhū chén yuān ér chuān mèi ，yù yùn shí ér shān huī

一夫当关，万夫莫开。白云本是无心物，却被清风引出来。珠沉渊而川媚，玉韫石而山辉。

nìng zuò tài píng quǎn ，mò zuò lí luàn rén ！dàn zhī jiāng hú zhě ，dōu shì bó mìng rén .jìn zhū zhě chì ，jìn mò zhě hēi

宁做太平犬，莫做离乱人！但知江湖者，都是薄命人。近朱者赤，近墨者黑。

wǔ bǎi nián qián gòng yī jiā ，bú tóng zǔ zōng yě tóng huá ！huò lí xiāng guì ，rén lí xiāng jiàn .shù nuó sǐ ，rén nuó huó

五百年前共一家，不同祖宗也同华！货离乡贵，人离乡贱。树挪死，人挪活。

zài jiā qiān rì hǎo ，chū mén chù chù nán .kào shān chī shān ，zhǒng tián chī tián .shí yuè tān tóu zuò ，yī rì xià jiǔ tān

在家千日好，出门处处难。靠山吃山，种田吃田。十月滩头坐，一日下九滩。

bú huì fú shuǐ yuàn hé wān ，bú huì lí tián yuàn jiā dān .jìn shuǐ zhī yú xìng ，jìn shān shí niǎo yīn .měi bú měi ，xiāng zhōng shuǐ ;qīn bú qīn ，gù xiāng rén

不会凫水怨河湾，不会犁田怨枷担。近水知鱼性，近山识鸟音。美不美，乡中水;亲不亲，故乡人。

gē bú duàn de qīn ，lí bú kāi de lín .shēn shān bì jìng cáng měng hǔ ，dà hǎi zhōng xū nà xì liú .dēng gāo bì zì bēi ，ruò shè yuǎn bì zì ěr

割不断的亲，离不开的邻。深山毕竟藏猛虎，大海终须纳细流。登高必自卑，若涉远必自迩。

wù xià xué ér shàng dá ，wú shě jìn ér qū yuǎn .mín wéi bāng běn ，běn gù bāng níng .ān jū bǎo shí ，tiān xià tài píng

务下学而上达，毋舍近而趋远。民为邦本，本固邦宁。安居饱食，天下太平。

bǎo hù huán jìng ，rén rén yǒu zé .shù mù chéng yīn ，kōng qì qīng xīn .lǜ le dà dì ，rùn le rén xīn .gōng zài dāng dài ，zào fú zǐ sūn .lǜ shuǐ qīng shān ，jiù shì jīn shānyín shān

保护环境，人人有责。树木成阴，空气清新。绿了大地，润了人心。功在当代，造福子孙。绿水青山，就是金山银山。

shān shàng shù mù guāng ，shān xià zǒu ní jiāng .zhì shān zhì shuǐ bú zāi shù ，yǒu tǔ yǒu shuǐ bǎo bú zhù .zhí shù zào lín zhèn fēng shā ，biàn dì dōu shì hǎo zhuāng jià

山上树木光，山下走泥浆。治山治水不栽树，有土有水保不住。植树造林镇风沙，遍地都是好庄稼。

七.克己

zé rén zhī xīn zé jǐ ，shù jǐ zhī xīn shù rén .shǒu kǒu rú píng ，fáng yì rú chéng .nìng kě rén fù wǒ ，qiē mò wǒ fù rén

责人之心责己，恕己之心恕人。守口如瓶，防意如城。宁可人负我，切莫我负人。

píng shēng bú zuò zhòu méi shì ，shì shàng yīng wú qiē chǐ rén .chū jiā rú chū ，chéng fó yǒu yú

平生不做皱眉事，世上应无切齿人。出家如初，成佛有余。

nìng kě zhèng ér bú zú ，bú kě xié ér yǒu yú .nìng kě xìn qí yǒu ，bú kě xìn qí wú

宁可正而不足，不可邪而有余。宁可信其有，不可信其无。

mìng lǐ yǒu shí zhōng xū yǒu ，mìng lǐ wú shí mò qiáng qiú .sān sī ér xíng ，zài sī kě yǐ

命里有时终须有，命里无时莫强求。三思而行，再思可矣。

ruò yào rén bú zhī ，chú fēi jǐ mò wéi .wéi rén bú zuò kuī xīn shì ，bàn yè qiāo mén xīn bú jīng

若要人不知，除非己莫为。为人不做亏心事，半夜敲门心不惊。

dòng kǒu bú rú qīn wéi ，qiú rén bú rú qiú jǐ .zhī wǒ zhě wèi wǒ xīn yōu ，bú zhī wǒ zhě wèi wǒ hé qiú

动口不如亲为，求人不如求己。知我者谓我心忧，不知我者谓我何求？

zhī zú cháng zú ，zhōng shēn bú rǔ ；zhī zhǐ cháng zhǐ ，zhōng shēn bú chǐ .rěn dé yī shí zhī qì ，miǎn dé bǎi rì zhī yōu .jìn lái xué dé wū guī fǎ ，dé suō tóu shí qiě suō tóu

知足常足，终身不辱；知止常止，终身不耻。忍得一时之气，免得百日之忧。近来学得乌龟法，得缩头时且缩头。

qù shí zhōng xū qù ，zài sān liú bú zhù .rěn yī jù ，xī yī nù ，ráo yī zhāo ，tuì yī bù

去时终须去，再三留不住。忍一句，息一怒，饶一着，退一步。

dé chǒng sī rǔ ，jū ān sī wēi .niàn niàn yǒu rú lín dí rì ，xīn xīn cháng sì guò qiáo shí

得宠思辱，居安思危。念念有如临敌日，心心常似过桥时。

xǔ rén yī wù ，qiān jīn bú yí .rù mén xiū wèn róng kū shì ，qiě kàn róng yán biàn dé zhī

许人一物，千金不移。入门休问荣枯事，且看容颜便得知。

xī què léi tíng zhī nù ，bà què hǔ bào zhī wēi .ráo rén suàn zhī běn ，shū rén suàn zhī jī

息却雷霆之怒，罢却虎豹之威。饶人算知本，输人算知机。

ráo rén bú shì chī rén ，chī rén bú huì ráo rén .shā rén yī wàn ，zì sǔn sān qiān .jiàng xiàng chǎng zhōng kān zǒu mǎ ，zǎi xiàng dù nèi hǎo chēng chuán

饶人不是痴人，痴人不会饶人。杀人一万，自损三千。将相场中堪走马，宰相肚内好撑船。

fán shì yào hǎo ，xū wèn sān lǎo .yù yǐn jiǔ shí xū fáng zuì ，dé gāo gē chù qiě gāo gē .wú qiú dào chù rén qíng hǎo ，bú yǐn rèn tā jiǔ jià gāo

凡事要好，须问三老。遇饮酒时须防醉，得高歌处且高歌。无求到处人情好，不饮任他酒价高。

zhī shì shǎo shí fán nǎo shǎo ，shí rén duō chùshìfēi duō .qiáng zhōng gèng yǒu qiáng zhōng shǒu ，è rén xū yòng è rén mó

知事少时烦恼少，识人多处是非多。强中更有强中手，恶人须用恶人磨。

huì shǐ bú zài jiā fù háo ，fēng liú bú yòng yī zhuó jiā .nǐ jí tā wèi jí ，rén xián xīn bú xián .yòng xīn jì jiào bān bān cuò ，tuì hòu sī liáng shì shì kuān

会使不在家富豪，风流不用衣着佳。你急他未急，人闲心不闲。用心计较般般错，退后思量事事宽。

sè jí shì kōng ，kōng jí shì sè .shuǎng kǒu shí duō piān zuò bìng ，kuài xīn shì guò kǒng zāo yāng .rén shēng zhī huì liáng rén duǎn ，hé bú huí tóu bǎ zì liáng

色即是空，空即是色。爽口食多偏作病，快心事过恐遭殃。人生只会量人短，何不回头把自量？

zhái lǐ rán huǒ ，yān qì chéng yún .yǐ zhí bào yuàn ，zhī ēn bào ēn .gēn shēn bú pà fēng yáo dòng ，shù zhèng hé chóu yuè yǐng xié

宅里燃火，烟气成云。以直报怨，知恩报恩。根深不怕风摇动，树正何愁月影斜。

liàng dà huò bú zài ，jī shēn huò yì shēn .gé bì qǐ wú ěr ，chuāng wài qǐ wú rén ？cái kě yǎng shēng xū zhù yì ，shì bú guān jǐ bú láo xīn

量大祸不在，机深祸亦深。隔壁岂无耳，窗外岂无人？财可养生须注意，事不关己不劳心。

pà shì rěn shì bú shēng shì zì rán wú shì ；píng xīn jìng xīn bú qī xīn hé děng fàng xīn ！zì zhòng zhě rán hòu rén zhòng ，rén qīng zhě biàn shì zì qīng .zì shēn bú jǐn ，rǎo luàn sì lín

怕事忍事不生事自然无事；平心静心不欺心何等放心！自重者然后人重，人轻者便是自轻。自身不谨，扰乱四邻。

zhī zhǐ zì dāng chū wàng xiǎng ，ān pín xū shì jìn shē xīn .cāng yíng bú dīng wú féng dàn ，yáo yán bú zhǎo jǐn shèn rén

知止自当出妄想，安贫须是禁奢心。苍蝇不叮无缝蛋，谣言不找谨慎人。

tiān shēng yī rén ，dì shēng yī xué .wǒ bú rú rén wǒ wú qí fú ，rén bú rú wǒ wǒ cháng zhī zú ！yī yán ér ràng tā rén zhī huò ，yī fèn ér zhé píng shēng zhī fú

天生一人，地生一穴。我不如人我无其福，人不如我我常知足！一言而让他人之祸，一忿而折平生之福。

rù mén luè hǔ yì ，kāi kǒu gào rén nán .shǒu zhǐ yào wǎng nèi piě ，jiā chǒu bú kě wài chuá.。dǎn dà bú rú dǎn xiǎo ，xīn kuān shèn rú wū kuān

入门掠虎易，开口告人难。手指要往内撇，家丑不可外传。胆大不如胆小，心宽甚如屋宽。

tā mǎ mò qí ，tā gōng mò wǎn .yào zhī xīn fù shì ，dàn tīng kǒu zhōng yán .nìng zài rén qián quán bú huì ，mò zài rén qián huì bú quán

他马莫骑，他弓莫挽。要知心腹事，但听口中言。宁在人前全不会，莫在人前会不全。

shēng jiù mù tóu zào jiù chuán ，kǎn de méi dé chē de yuán .xīn bú dé mǎn ，shì bú dé quán .mò dào zuò zhōng ān lè shǎo ，xū zhī shì shàng kǔ qíng duō

生就木头造就船，砍的没得车的圆。心不得满，事不得全。莫道坐中安乐少，须知世上苦情多。

chǔ fù guì dì ，yào jīn chí pín jiàn de tòng yǎng ，dāng shào zhuàng shí ，xū tǐ niàn shuāi lǎo de xīn suān .zé rén zhī xīn zé jǐ ，ài jǐ zhī xīn ài rén

处富贵地，要矜持贫贱的痛痒，当少壮时，须体念衰老的辛酸。责人之心责己，爱己之心爱人。

suí shí mò qǐ qū shí niàn ，tuō sú xiū cún jiǎo sú xīn .qǐ néng jìn rú rén yì ，dàn qiú wú kuì rén xīn

随时莫起趋时念，脱俗休存矫俗心。岂能尽如人意，但求无愧人心。

piān tīng zé àn ，jiān tīng zé míng .ěr wén shì xū ，yǎn jiàn shì shí .lián guān kě zhuó tān quán shuǐ ，zhì shì bú shòu jiē lái shí

偏听则暗，兼听则明。耳闻是虚，眼见是实。廉官可酌贪泉水，志士不受嗟来食。

rèn zhēn hái zì zài ，zuò jiǎ fèi gōng fū .shì fēi zhāo zhāo yǒu ，bú tīng zì rán wú .cōng míng chěng jìn ，rě huò zhāo zāi .kè jǐ zhě ，chù shì jiē chéng yào shí ;yóu rén zhě ，qǐ kǒu jí shì gē máo

认真还自在，作假费功夫。是非朝朝有，不听自然无。聪明逞尽，惹祸招灾。克己者，触事皆成药石;尤人者，启口即是戈矛。

shēn yù chū fán lóng wài ，xīn yào zài qiāng zǐ lǐ .wù piān xìn ér wéi jiān suǒ qī ，wù zì rèn ér wéi qì suǒ shǐ

身欲出樊笼外，心要在腔子里。勿偏信而为奸所欺，勿自任而为气所使。

shǐ kǒu bú rú zì zǒu ，qiú rén bú rú qiú jǐ .wàn shì mò yú qiú rén nán ，qiú rén bú rú qiú jǐ .jìn bù biàn sī tuì bù ，zhuó shǒu xiān tú fàng shǒu

使口不如自走，求人不如求己。万事莫于求人难，求人不如求己。进步便思退步，着手先图放手。

zé shàn wù guò gāo ，dāng sī qí kě cóng .gōng è wù tài yán ，yào shǐ qí kě shòu .hé qì zhì xiáng ，guāi qì zhì lì .wán rén sàng dé ，wán wù sàng zhì

责善勿过高，当思其可从。攻恶勿太严，要使其可受。和气致祥，乖气致戾。玩人丧德，玩物丧志。

xiān xué nài fán ，qiē mò shǐ qì .xìng zào xīn cū ，yī shēng bú jì .dé shí mò kuā néng ，bú yù xiū dù shì .wù shèng zé bì shuāi ，yǒu lóng hái yǒu tì

先学耐烦，切莫使气。性躁心粗，一生不济。得时莫夸能，不遇休妒世。物盛则必衰，有隆还有替。

lù jìng zè chù ，liú yī bù yǔ rén xíng ;zī wèi nóng shí ，jiǎn sān fèn ràng rén shì .xìng tiān chéng chè ，jí jī cān kě yǐn ，wú fēi kāng jì shēn cháng

路径仄处，留一步与人行;滋味浓时，减三分让人嗜。性天澄澈，即饥餐渴饮，无非康济身肠;

xīn dì chén mí ，zòng yǎn jì tán xuán ，zǒng shì bō nòng jīng pò .zhī lán shēng yú shēn lín ，bú yǐ wú rén ér bú fāng ;jūn zǐ xiū qí dào dé ，bú wéi qióng kùn ér gǎi jiē

心地沉迷，纵演偈谈玄，总是播弄精魄。芝兰生于深林，不以无人而不芳;君子修其道德，不为穷困而改节。

八. 识人

ruò yào duàn jiǔ fǎ ，xǐng yǎn kàn zuì rén .jiǔ zhōng bú yǔ zhēn jūn zǐ ，cái shàng fēn míng dà zhàng fū .guān qí bú yǔ zhēn jūn zǐ ，luò zǐ wú huǐ dà zhàng fū

若要断酒法，醒眼看醉人。酒中不语真君子，财上分明大丈夫。观棋不语真君子，落子无悔大丈夫。

máng máng sì hǎi rén wú shù ，nǎ gè nán ér shì zhàng fū ？shuǐ zhì qīng zé wú yú ，rén tài jí zé wú zhì .zhì zhě jiǎn bàn ，yú zhě quán wú

茫茫四海人无数，哪个男儿是丈夫？水至清则无鱼，人太急则无智。智者减半，愚者全无。

zéi shì xiǎo rén ，zhì guò jūn zǐ .jūn zǐ gù qióng ，xiǎo rén qióng sī làn yǐ .bú yǐ wǒ wéi dé ，fǎn yǐ wǒ wéi chóu

贼是小人，智过君子。君子固穷，小人穷斯滥矣。不以我为德，反以我为仇。

nìng kě zhí zhōng qǔ ，bú kě qǔ zhōng qiú .rén wú yuǎn lǜ ，bì yǒu jìn yōu .dàn jiāng lěng yǎn guān páng xiè ，kàn nǐ héng xíng dào jǐ shí

宁可直中取，不可曲中求。人无远虑，必有近忧。但将冷眼观螃蟹，看你横行到几时！

wěn de bú gǔn ，gǔn de bú wěn .zhī yīn shuō yǔ zhī yīn tīng ，bú shì zhī yīn mò yǔ tán .tā rén guān huā ，bú shè nǐ mù .tā rén lù lù ，bú shè nǐ zú

稳的不滚，滚的不稳。知音说与知音听，不是知音莫与谈。他人观花，不涉你目。他人碌碌，不涉你足。

mò bǎ zhēn xīn kōng jì jiǎo ，wǔ xíng bú shì zhè tí mù.shì wéi zhī jǐ zhě sǐ ，nǚ wéi yuè jǐ zhě róng .

莫把真心空计较，五行不是这题目。士为知己者死，女为悦己者容。

fán rén bú kě mào xiàng ，hǎi shuǐ bú kě dǒu liáng.hāo cǎo zhī xià ，huò yǒu lán xiāng.máo cí zhī wū ，huò yǒu gōng wáng

凡人不可貌相，海水不可斗量。蒿草之下，或有兰香。茅茨之屋，或有公王。

wú xiàn zhū mén shēng è piǎo ，jǐ duō bái wū chū gōng qīng .jūnzǐ huái xíng ，xiǎo rén huái huì .guó qīng cái zǐ guì ，jiā fù xiǎo ér jiāo

无限朱门生饿殍，几多白屋出公卿。君子怀刑，小人怀惠。国清才子贵，家富小儿娇。

guó luàn sī liáng jiàng ，jiā pín sī liáng qī .jīn píng huǒ liàn fāng zhī sè ，yǔ rén jiāo cái biàn zhī xīn .yán liáng shì tài ，fù guì gèng shèn yú pín jiàn ；jí dù rén xīn ，gǔ ròu gèng shèn yú wài rén

国乱思良将，家贫思良妻。金凭火炼方知色，与人交财便知心。炎凉世态，富贵更甚于贫贱；嫉妒人心，骨肉更甚于外人！

jiā pín chū xiào zǐ ，guó luàn xiǎn zhōng chén ！luàn shì chū yīng xióng ，zhì shì chū néng chén .bú pà fāng zhōng dǎ sǐ rén ，zhī zhī fāng zhōng wú hǎo rén

家贫出孝子，国乱显忠臣！乱世出英雄，治世出能臣。不怕方中打死人，只知方中无好人。

zhī zhī chuán shàng yǒu shāo gōng ，tiān zǐ zú xià yǒu pín qīn .mǎn hú quán bú xiǎng ，bàn hú xiǎng dīng dāng .nán zǐ wú zhì chún tiě wú gāng ，nǚ zǐ wú zhì làn cǎo wú ráng

只只船上有梢公，天子足下有贫亲。满壶全不响，半壶响叮当。男子无志纯铁无钢，女子无志烂草无瓤。

sè jiāo zhě qīn ，sè shuāi zhě shū .chū mén kàn tiān sè ，jìn mén kàn liǎn sè .zì jǐ diē dǎo zì jǐ pá ，wàng rén fú chí dōu shì jiǎ

色娇者亲，色衰者疏。出门看天色，进门看脸色。自己跌倒自己爬，望人扶持都是假。

jūnzǐ qiān lǐ tóng zhōu ，xiǎo rén gé qiáng yì sù .nán wú liáng yǒu bú zhī jǐ zhī yǒu guò ，nǚ wú míng jìng bú zhī miàn zhī jīng cū

君子千里同舟，小人隔墙易宿。男无良友不知己之有过，女无明镜不知面之精粗。

rén pà sān jiàn miàn ，shù pà yī mò xiàn .cūn fū yìng sì tiě ，guāng gùn ruǎn rú mián .bú shì chēng chuán shǒu ，zěn gǎn ná gāo gān

人怕三见面，树怕一墨线。村夫硬似铁，光棍软如棉。不是撑船手，怎敢拿篙竿！

jié jiāo yī rén nán shàng nán ，dé zuì yī rén yī shí jiān .hǎo hàn mò bèi rén shí pò ，kàn pò bú zhí bàn wén qián

结交一人难上难，得罪一人一时间。好汉莫被人识破，看破不值半文钱。

rén shàng yī bǎi ，xíng xíng sè sè ；rén shàng yī bǎi ，shǒu yì qí quán .nán zhě bú huì ，huì zhě bú nán .zhī jǐ zhī bǐ ，jiāng xīn bǐ xīn

人上一百，形形色色；人上一百，手艺齐全。难者不会，会者不难。

知己知彼，将心比心。

lù yáo zhī mǎ lì ，rì jiǔ jiàn rén xīn .shuǐ zhì qīng ，zé wú yú ;rén zhì chá ，zé wú tú .yòng rén bú yí kè ，kè zé sī xiào zhě qù ;jiāo yǒu bú yí làn ，làn zé gòng yú zhě lái.jí fēng zhī jìn cǎo ,liè huǒ liàn zhēn jīn. bǎn dàng shí zhōng chén 。guó nán sī liáng jiàng

路遥知马力，日久见人心。水至清，则无鱼;人至察，则无徒。用人不宜刻，刻则思效者去;交友不宜滥，滥则贡谀者来。疾风知劲草,烈火炼真金.板荡识忠臣,国难思良将。

jū shì qí suǒ qīn ，dá shì qí suǒ jǔ ;fù shì qí suǒ bú wéi ，pín shì qí suǒ bú qǔ .jūn zǐ ài cái ，qǔ zhī yǒu dào ;xiǎo rén fàng lì ，bú gù tiān lǐ

居视其所亲，达视其所举;富视其所不为，贫视其所不取。君子爱财，取之有道;小人放利，不顾天理。

mén nèi yǒu jūn zǐ ，mén wài jūn zǐ zhì ;mén nèi yǒu xiǎo rén ，mén wài xiǎo rén zhì .jūn zǐ zhī jiāo dàn yǐ chéng ，xiǎo rén zhī jiāo gān yǐ huài

门内有君子，门外君子至;门内有小人，门外小人至。君子之交淡以成，小人之交甘以坏。

ài rén zhě ，rén héng ài .jìng rén zhě ，rén héng jìng 。sǔn yǒu jìng ér yuǎn ，yì yǒu qīn ér jìng .shàn yǔ rén jiāo ，jiǔ ér néng jìng

爱人者，人恒爱。敬人者，人恒敬。损友敬而远，益友亲而敬。善与人交，久而能敬。

yì zhě sān yǒu ，sǔn zhě sān yǒu. yǒu zhí ，yǒu liàng ，yǒu duō wén ，yì yǐ .yǒu biàn pì ，yǒu shàn róu ，yǒu biàn nìng ，sǔn yǐ

益者三友，损者三友。友直，友谅，友多闻，益矣。友便辟，友善柔，友便佞，损矣。

jūn zǐ zhī jiāo dàn rú shuǐ ，xiǎo rén zhī jiāo gān ruò lǐ 。dòu jiǎo kāi huā téng qiān téng ，péng yǒu xiàng chù xīn lián xīn

九. 施舍

jiù rén yī mìng ，shèng zào qī jí fú tú 。fàng zhài rú shī ，shōu zhài rú tǎo 。gào zhuàng tǎo qián ，hǎi dǐ mō yán

救人一命，胜造七级浮屠。放债如施，收债如讨。告状讨钱，海底摸盐。

十. 礼法

rén xīn sì tiě ，guān fǎ rú lú .shàn huà bú zú ，è huà yǒu yú .jù fǎ zhāo zhāo lè ，qī gōng rì rì yōu

人心似铁，官法如炉。善化不足，恶化有余。惧法朝朝乐，欺公日日忧。

dàn néng shǒu běn fèn ，zhōng shēn wú fán nǎo .dà jiā zuò shì xún cháng ，xiǎo jiā zuò shì huāng zhāng .dà jiā lǐ yì jiāo zǐ dì ，xiǎo jiā xiōng è xùn ér láng

但能守本分，终身无烦恼。大家做事寻常，小家做事慌张。大家礼义教子弟，小家凶恶训儿郎。

jūnzǐ ài cái ，qǔ zhī yǒu dào zhēn fù ài sè ，nà zhī yǐ lǐ .rén ér wú xìn ，búxūlǐzhīyīré dàohǎo ，qiān rén chuán zhī

君子爱财，取之有道。贞妇爱色，纳之以礼。人而无信，不须礼之。

一人道好，千人传之。

yáng yǒu guì rǔ zhī ēn ，yā yǒu fǎn bǔ zhī yì .xiào shùn hái shēng xiào shùn zǐ ，wǔ nì hái shēng wǔ nì ér

羊有跪乳之恩，鸦有反哺之义。孝顺还生孝顺子，忤逆还生忤逆儿。

bú xìn dàn kàn yán qián shuǐ ，diǎn diǎn dī dī jiù chí wō .xíng shì cún dé ，mò wèn qián chéng .wàn shì quàn rén xiū mán mèi ，jǔ tóu sān chǐ yǒu shén míng

不信但看檐前水，点点滴滴旧池窝。行事存德，莫问前程。万事劝人休瞒昧，举头三尺有神明。

qī lǎo bú qī shào ，sān nián jiù gǎn dào.qī lǎo mò qī xiǎo ，qī rén xīn bú míng .shā rén kě wù，qíng lǐ bú róng .lǐ yì shēng yú fù zú ，dào zéi chū yú pín qióng

欺老不欺少，三年就赶到。欺老莫欺小，欺人心不明。杀人可恶，情理不容。礼义生于富足，盗贼出于贫穷。

shùn tiān zhě chāng ，nì tiān zhě wáng .yǒu fú zhě chāng ，wú fú zhě wáng 。qiān lǐ sòng é máo ，lǐ qīng qíng yì zhòng

顺天者昌，逆天者亡。有福者昌，无福者亡。千里送鹅毛，礼轻情义重。

qiān jīng wàn diǎn ，xiào yì wéi xiān .jiā zhōng wú cái zǐ ，guān cóng hé chù lái ？cí bú zhǎng bīng ，yì bú zhǎng cái

千经万典，孝义为先。家中无才子，官从何处来？慈不掌兵，义不掌财。

kuī rén shì huò ，ráo rén shì fú ，chéng chú jiā jiǎn ，bào yīng shèn sù shèng xián yán yǔ ，shén qīn guǐ fú .rén gè yǒu xīn ，xīn gè yǒu jiàn

亏人是祸，饶人是福，乘除加减，报应甚速。圣贤言语，神钦鬼伏。

人各有心，心各有见。

ān fèn pín yī shí ，běn fèn zhōng bú pín .bú bài fù mǔ bài gàn qīn ，dì xiōng bú hé jié wài rén .tiān zǐ zhì zūn bú guò yú lǐ ，zài lǐ liáng xīn tiān xià tōng xíng

安分贫一时，本分终不贫。不拜父母拜干亲，弟兄不和结外人。天子至尊不过于理，在理良心天下通行。

guài rén bú zhī lǐ ，zhī lǐ bú guài rén .lǐ bú wèi qīn ，fǎ bú wéi mín .xué táng dà rú guān tīng ，rén qíng dà guò wáng fǎ

怪人不知理，知理不怪人。理不卫亲，法不为民。学堂大如官厅，人情大过王法。

wéi rén mò fàn fǎ ，fàn fǎ shēn wú zhǔ .rén jiāng lǐ yì wéi xiān ，shù jiāng huā guǒ wéi yuán .zūn shī yǐ zhòng dào ，ài zhòng ér qīn rén

为人莫犯法，犯法身无主。人将礼义为先，树将花果为园。尊师以重道，爱众而亲仁。

qián cái rú fèn tǔ ，rén yì zhí qiān jīn .zuò shì xū xún tiān lǐ ，chū yán yào shùn rén xīn 钱财如粪土，仁义值千金。作事须循天理，出言要顺人心。

十一. 语言

huì shuō shuō dōu shì ，bú huì shuō wú lǐ .chéng shì mò shuō ，fù shuǐ nán shōu .shì fēi zhī wéi duō kāi kǒu ，fán nǎo jiē yīn qiáng chū tóu

会说说都是，不会说无理。成事莫说，覆水难收。是非只为多开口，烦恼皆因强出头。

jiàn shì mò shuō ，wèn shì bú zhī .xián shì mò guǎn ，wú shì zǎo guī .jiǎ duàn rǎn jiù zhēn hóng sè ，yě bèi páng rén shuō shì fēi

见事莫说，问事不知。闲事莫管，无事早归。假缎染就真红色，也被旁人说是非。

hǎo yán nán dé ，è yǔ yì shī .yī yán jì chū ，sì mǎ nán zhuī .liáng yào kǔ kǒu lì yú bìng ，zhōng yán nì ěr lì yú háng

好言难得，恶语易施。一言既出，驷马难追。良药苦口利于病，忠言逆耳利于行。

yī yán bú zhòng ，qiān yán bú yòng .yī rén chuán xū ，bǎi rén chuán shí .kuī rén shì huò ，ráo rén shì fú ，chéng chú jiā jiǎn ，bào yīng shèn sù .shèng xián yán yǔ ，shén qīn guǐ fú

一言不中，千言不用。一人传虚，百人传实。亏人是祸，饶人是福，乘除加减，报应甚速。圣贤言语，神钦鬼伏。

rén gè yǒu xīn ，xīn gè yǒu jiàn .kǒu shuō bú rú shēn féng ，ěr wén bú rú mù jiàn .lì dāo gē ròu shāng kě yù ，è yǔ shāng rén hèn bú xiāo

人各有心，心各有见。口说不如身逢，耳闻不如目见。利刀割肉伤可愈，恶语伤人恨不消。

shǐ wú yú rén yě ，tīng qí yán ér xìn qí xíng .jīn wú yú rén yě ，tīng qí yán ér guān qí xíng .qún jū fáng kǒu ，dú zuò fáng xīn

始吾于人也，听其言而信其行。今吾于人也，听其言而观其行。群居防口，独坐防心。

bú shuō zì jǐ jǐng shéng duǎn ，fǎn shuō tā rén gū jǐng shēn .kǒu kāi shén qì sàn ，shé chū shì fēi shēng ！dná qín fèi zhǐ jiǎ ，shuō huà fèi jīng shén

不说自己井绳短，反说他人箍井深。口开神气散，舌出是非生！弹琴费指甲，说话费精神。

rén yán wèi bì yóu jìn ，tīng huà zhī tīng sān fēn .guò tóu fàn hǎo chī ，guò tóu huà nán tīng ！hǎo huà bú zài duō shuō ，yǒu lǐ bú zài gāo shēng

人言未必犹尽，听话只听三分。过头饭好吃，过头话难听！好话不在多说，有理不在高声！

gān cǎo wèi tián rén kě shí ，qiǎo yán wàng yǔ bú kě tīng .dāng chǎng bú lùn ，guò hòu wǎng rán .wén chóng zāo shàn dǎ ，zhī yīn zuǐ shāng rén

甘草味甜人可食，巧言妄语不可听。当场不论，过后枉然。蚊虫遭扇打，只因嘴伤人！

shāng shēn shì mò zuò ，shāng xīn huà mò shuō .xiǎo rén féi kǒu ，jūn zǐ féi shēn .shuō cháng shuō duǎn ，nìng shuō rén cháng mò shuō duǎn ；shī ēn shī yuàn ，nìng shī rén ēn mò shī yuàn

伤身事莫做，伤心话莫说.小人肥口，君子肥身。说长说短，宁说人长莫说短；施恩施怨，宁施人恩莫施怨。

yào zhī jiāng hú shēn ，yī gè bú zuò shēng .bǎi zhàn bǎi shèng bú rú wú zhēng ，wàn yán wàn zhòng bú rú yī mò

要知江湖深，一个不做声。百战百胜不如无争，万言万中不如一默。

dāng miàn lùn rén rě hèn zuì dà ，shì yǔ bú shì suí tā shuō ba ！huò cóng kǒu chū ，bìng cóng kǒu rù .

当面论人惹恨最大，是与不是随他说吧！祸从口出，病从口入。

néng yán bú shì zhēn jūn zǐ ，shàn chǔ fāng wéi dà zhàng fū ！yī shí quàn rén yǐ kǒu ，bǎi shì quàn rén yǐ shū .xiān jiǎng duàn ，hòu bú luàn ，miǎn dé ǒu duàn sī bú duàn.tīng rén quàn ，dé yī bàn

能言不是真君子，善处方为大丈夫！一时劝人以口，百世劝人以书。

先讲断，后不乱，免得藕断丝不断。听人劝，得一半。

shì fēi qīn jiàn ，qiē mò luàn tán .dǎ rén mò dǎ liǎn ，mà rén mò mà duǎn .hǎo yán yī jù sān dōng nuǎn ，huà bú tóu jī liù yuè hán

事非亲见，切莫乱谈。打人莫打脸，骂人莫骂短。好言一句三冬暖，话不投机六月寒。

jiǔ féng zhī jǐ qiān bēi shǎo ，huà bú tóu jī bàn jù duō .niǎo fēi bú jìn ，huà shuō bú wán .qiáng dào kǒu nèi chū shè shū ，jūn zǐ kǒu zhōng wú xì yán

酒逢知己千杯少，话不投机半句多。鸟飞不尽，话说不完。强盗口内出赦书，君子口中无戏言。

guì rén yǔ shǎo ，pín zǐ huà duō .tóng jjūn yī xí huà ，shèng dú shí nián shū .yán gù xíng ，xíng gù yán .yán bì xìn ，xíng bì guǒ

贵人语少，贫子话多。同君一席话，胜读十年书。言顾行，行顾言。言必信，行必果。

wù yīn qún yí ér zǔ dú jiàn ，wù rèn jǐ yì ér fèi rén yán .yǒu yán nì yú rǔ xīn ，bì qiú zhū dào ;yǒu yán xùn yú rǔ zhì ，bì qiú zhū fēi dào

勿因群疑而阻独见，勿任己意而废人言。有言逆于汝心，必求诸道;有言逊于汝志，必求诸非道。

guò zé xiàng guī ，yán ér yǒu xìn .mù shòu shéng zé zhí ，rén shòu jiǎn zé shèng .chán yán bú kě tīng ，tīng zhī huò yāng jié

过则相规，言而有信。木受绳则直，人受柬则圣。谗言不可听，听之祸殃结。

jūn tīng chén zāo zhū ，fù tīng zǐ zāo miè ，fū fù tīng zhī lí ，xiōng dì tīng zhī bié ，péng yǒu tīng zhī shū ，qīn qī tīng zhī jué

君听臣遭诛，父听子遭灭，夫妇听之离，兄弟听之别，朋友听之疏，亲戚听之绝。

十二. 亲属

ér sūn zì yǒu ér sūn fú ，mò wéi ér sūn zuò mǎ niú .yī jiā yǎng nǚ bǎi jiā qiú ，yī mǎ bú xíng bǎi mǎ yōu

儿孙自有儿孙福，莫为儿孙做马牛。一家养女百家求，一马不行百马忧。

shēng bú rèn hún ，sǐ bú rèn shī .fù mǔ ēn shēn zhōng yǒu bié ，fū qī yì zhòng yě fèn lí .rén shēng sì niǎo tóng lín xiǔ ，dà nàn lái shí gè zì fēi

生不认魂，死不认尸。父母恩深终有别，夫妻义重也分离。人生似鸟同林宿，大难来时各自飞。

lóng shēng lóng zǐ ，hǔ shēng hǔ ér 。shù yù jìng ér fēng bú zhǐ ，zǐ yù yǎng ér qīn bú dài 。wǎng ér bú kě zhuī zhě ，nián yě ；qù ér bú kě dé jiàn zhě ，qīn yě

龙生龙子，虎生虎儿。树欲静而风不止，子欲养而亲不待。往而不可追者，年也；去而不可得见者，亲也。

mò yǐn mǎo shí jiǔ ，hūn hūn zuì dào yǒu.mò mà yǒu shí qī ，yī yè shòu gū qī .bú qiú jīn yù chóng chóng guì ，dàn yuàn ér sūn gè gè xián

莫饮卯时酒，昏昏醉到酉。莫骂酉时妻，一夜受孤凄。不求金玉重重贵，但愿儿孙个个贤。

yī rì fū qī ，bǎi shì yīn yuán .bǎi shì xiū lái tóng chuán dù ，qiān shì xiū lái gòng zhěn mián .qī xián fū huò shǎo ，zǐ xiào fù xīn kuān

一日夫妻，百世姻缘。百世修来同船渡，千世修来共枕眠。妻贤夫祸少，子孝父心宽。

ér bú xián mǔ chǒu ，gǒu bú xián jiā pín.shuí rén bú ài zǐ sūn xián ，shuí rén bú ài qiān zhōng sù .dàn cún fāng cùn dì ，liú yǔ zǐ sūn gēng

儿不嫌母丑，狗不嫌家贫。谁人不爱子孙贤，谁人不爱千钟粟。但存方寸地，留与子孙耕。

xiōng dì xiàng hài ，bú rú zì shēng .xián fù lìng fū guì ，è fù lìng fū bài .yī rén yǒu qìng ，zhào mín xián lài

兄弟相害，不如自生。贤妇令夫贵，恶妇令夫败。一人有庆，兆民咸赖。

shì jiān tōng hèn shì ，zuì dú yín fù xīn .yǒu yuán qiān lǐ lái xiàng huì ，wú yuán duì miàn bú xiàng féng .fū qī xiāng hé hǎo ，qín sè yǔ shēng huáng

世间通恨事，最毒淫妇心。有缘千里来相会，无缘对面不相逢。夫妻相和好，琴瑟与笙簧。

hóng fěn yì zhuāng jiāo tài nǚ ，wú qián nán zuò hǎo ér láng .yǒu zǐ zhī rén pín bú jiǔ ，wú ér wú nǚ fù bú cháng

红粉易妆娇态女，无钱难作好儿郎。有子之人贫不久，无儿无女富不长。

jià shàng wǎn ér lún liú zhuǎn ，xí fù zì yǒu zuò pó shí .fù zǐ hé ér jiā bú tuì ，xiōng dì hé ér jiā bú fēn .yī piàn yún jiān bú xiàng shí ，sān qiān lǐ wài què féng jūn

架上碗儿轮流转，媳妇自有做婆时。父子和而家不退，兄弟和而家不分。一片云间不相识，三千里外却逢君。

jiāo zǐ jiāo sūn xū jiāo yì ，zāi sāng zāi zhè shǎo zāi huā .shí fèn líng lì shǐ qī fēn ，cháng liú sān fēn yǔ ér sūn ，ruò yào shí fēn dōu shǐ jìn ，yuǎn zài ér sūn jìn zài shēn

教子教孙须教义，栽桑栽柘少栽花。十分伶俐使七分，常留三分与儿孙，若要十分都使尽，远在儿孙近在身。

zé zǐ mò zé fù ，zé qīn mò zé lín .ài qī zhī xīn shì zhǔ ，ài zǐ zhī xīn shì qīn .fù zǐ jié lì shān chéng yù ，dì xiōng tóng xīn tǔ biàn jīn

择子莫择父，择亲莫择邻。爱妻之心是主，爱子之心是亲。父子竭力山成玉，弟兄同心土变金。

shēng nán yù dé chéng lóng yóu kǒng chéng zhāng ，shēng nǚ yù dé chéng fèng yóu kǒng chéng hǔ .yǎng nán mò tīng kuáng yán ，yǎng nǚ mò jiào lí mǔ

生男欲得成龙犹恐成獐，生女欲得成凤犹恐成虎。养男莫听狂言，养女莫叫离母。

nán zǐ shī jiāo bì yú wán ，nǚ zǐ shī jiāo dìng cū lǔ .shēng nán mò jiāo gōng yǔ nǔ ，shēng nǚ mò jiāo gē yǔ wǔ .hǎo nán bú jìn dǔ chǎng ，hǎo nǚ bú jìn wǔ chǎng

男子失教必愚顽，女子失教定粗鲁。生男莫教弓与弩，生女莫教歌与舞。好男不进赌场，好女不进舞场。

xué chéng gōng nǔ shā chǎng zāi ，xué chéng gē wǔ wéi rén qiè .hūn yīn lùn cái ，fū qī zhī dào .nán zǐ yǒu dé biàn shì cái ，nǚ zǐ wú cái biàn shì dé

学成弓弩沙场灾，学成歌舞为人妾。婚姻论财，夫妻之道。男子有德便是才，女子无才便是德。

yǒu qián nán mǎi zǐ sūn xián ，nǚ ér bú qǐng shàng mén kè .nán dà dāng hūn nǚ dà dāng jià ，bú hūn bú jià rě chū xiào huà

有钱难买子孙贤，女儿不请上门客。男大当婚女大当嫁，不婚不嫁惹出笑话。

zǐ mèi tóng gān dǎn ，dì xiōng tóng gǔ ròu .cí mǔ duō wù zǐ ，hàn fù bì qī fū ！qī zǐ rú yī fú ，dì xiōng sì shǒu zú

姊妹同肝胆，弟兄同骨肉。慈母多误子，悍妇必欺夫！妻子如衣服，弟兄似手足。

yī fú bǔ yì xīn ，shǒu zú duàn nán xù .dào zéi yuàn shī zhǔ ，bú xiào yuàn fù mǔ .làng zǐ chū yú zǔ wú dé ，xiào zǐ chū yú qián rén xián

衣服补易新，手足断难续。盗贼怨失主，不孝怨父母。浪子出于祖无德，孝子出于前人贤。

qī xián hé chóu jiā bú fù ，zǐ sūn hé xū shòu zǔ tián .xuǎn xù mò xuǎn tián yuán ，xuǎn nǚ mò xuǎn jià lián .hóng yán nǚ zǐ duō báo mìng ，fú rén chū zài chǒu rén biān

妻贤何愁家不富，子孙何须受祖田。选婿莫选田园，选女莫选嫁奁。红颜女子多薄命，福人出在丑人边。

qián duō bú jīng yòng ，ér duō bú nài sǐ .dì xiōng zhēng cái jiā bú qióng bú zhǐ ，qī qiè zhēng fēng fū bú sǐ bú zhǐ

钱多不经用，儿多不耐死。弟兄争财家不穷不止，妻妾争风夫不死不止。

nán rén yǒu zhì ，fù rén yǒu shì .fù mǔ yǎng qí shēn ，zì jǐ lì qí zhì .dǎ hǔ hái yào qīn xiōng dì ，chū zhèn hái xū fù zǐ bīng

男人有志，妇人有势。父母养其身，自己立其志。打虎还要亲兄弟，出阵还须父子兵。

ér sūn shèng yú wǒ ，yào qián zuò shèn me ;ér sūn bú rú wǒ ，yào qián zuò shèn me .qiān gōng dài rén ，zhōng hòu chuán jiā

儿孙胜于我，要钱做甚么;儿孙不如我，要钱做甚么。谦恭待人，忠厚传家。

yǔ zhì tóng dào wǎng bú xìng ，yǔ luàn tóng shì wǎng bú wáng .jū shēn wù qī zhì pǔ ，xùn zǐ yào yǒu yì fāng

与治同道罔不兴，与乱同事罔不亡。居身务期质朴，训子要有义方。

fù ruò bú jiāo zǐ ，qián gǔ bì xiāo miè .guì ruò bú jiāo zǐ ，yī guàn shòu bú cháng .rén wú yuǎn lǜ ，bì yǒu jìn yōu .wù lín kě ér jué jǐng ，yí wèi yǔ ér chóu móu

富若不教子，钱谷必消灭。贵若不教子，衣冠受不长。人无远虑，必有近忧。勿临渴而掘井，宜未雨而绸缪。

chǔ gǔ ròu zhī biàn ，yí cóng róng bú yí jī liè ;dāng jiā tíng zhī shuāi ，yí tì lì bú yí wěi mí .chún wáng chǐ bì hán ，jiāo chí fù nán bǎo

处骨肉之变，宜从容不宜激烈;当家庭之衰，宜惕厉不宜委靡。唇亡齿必寒，教弛富难保。

shū zhōng jié liáng yǒu ，qiān zǎi qí féng ;mén nèi chǎn xián láng ，yī jiā huó bǎo .yǎng zǐ bú jiāo rú yǎng lǘ ，yǎng nǚ bú jiāo rú yǎng zhū

书中结良友，千载奇逢;门内产贤郎，一家活宝。养子不教如养驴，养女不教如养猪。

chuán jiā èr zì gēng yǔ dú ，fáng jiā èr zì dào yǔ jiān ，qīng jiā èr zì yín yǔ dǔ ，shǒu jiā èr zì qín yǔ jiǎn .bú jí jí yú fù guì ，bú qī qī yú pín jiàn

传家二字耕与读，防家二字盗与奸，倾家二字淫与赌，守家二字勤与俭。不汲汲于富贵，不戚戚于贫贱。

sù wèi ér xíng ，bú yóu bú yuàn .xiān dá zhī rén kě zūn yě ，bú kě bǐ mèi .quán shì zhī rén kě yuǎn yě ，bú kě wǔ màn

素位而行，不尤不怨。先达之人可尊也，不可比媚。权势之人可远也，不可侮慢。

shàn yǒu shàn bào ，è yǒu è bào ，ruò yǒu bú bào ，rì zǐ wèi dào ；shí hòu yī dào ，yī qiē dōu bào 。xián zhě bú xuàn jǐ zhī cháng ，jūn zǐ bú duó rén suǒ hào

善有善报，恶有恶报;若有不报，日子未到；时候一到，一切都报。

贤者不炫己之长，君子不夺人所好。

jiù jì bài zhī shì ，rú yù lín yán zhī mǎ ，xiū qīng jiā yī biān ;tú chuí chéng zhī gōng ，rú wǎn shàng tān zhī zhōu ，mò shāo tíng yī zhào

救既败之事，如驭临岩之马，休轻加一鞭;图垂成之功，如挽上滩之舟，莫稍停一棹。

yǐ jī huò cái zhī xīn jī xué wèn ，zé shèng dé rì xīn ;yǐ ài qī zǐ zhī xīn ài fù mǔ ，zé xiào xíng zì dǔ

以积货财之心积学问，则盛德日新;以爱妻子之心爱父母，则孝行自笃。

yǒu tián bú gēng cāng lǐn xū ，yǒu shū bú dú zǐ sūn yú .cāng lǐn xū xī suì yuè fá ，zǐ sūn yú xī lǐ yí shū

有田不耕仓廪虚，有书不读子孙愚。仓廪虚兮岁月乏，子孙愚兮礼仪疏。

十三. 恩爱

ēn ài shēn chù yí xiān qǐ ，dé yì nóng shí biàn kě xiū .mò dài shì fēi lái rù ěr ，cóng qián ēn ài fǎn wéi chóu .nǎ gè shū tóu wú luàn fà ，qíng rén yǎn lǐ chū xī shī

恩爱深处宜先起，得意浓时便可休。莫待是非来入耳，从前恩爱反为仇。哪个梳头无乱发，情人眼里出西施。

dōng biān rì chū xī biān yǔ ，dào shì wú qíng què yǒu qíng .dé chéng bǐ mù hé cí sǐ ，yuàn zuò yuān yāng bú xiàn xiān .chūn xīn mò gòng huā zhēng fā ，yī cùn xiàng sī yī cùn huī

东边日出西边雨，道是无晴却有晴。得成比目何辞死，愿作鸳鸯不羡仙。春心莫共花争发，一寸相思一寸灰。

huā kāi kān zhé zhí xū zhé ，mò dài wú huā kōng zhé zhī .huán jūn míng zhū shuāng lèi chuí ，hèn bú xiàng féng wèi jià shí .jié fà wéi fū qī ，ēn ài liǎng bú yí

花开堪折直须折，莫待无花空折枝。还君明珠双泪垂，恨不相逢未嫁时。结发为夫妻，恩爱两不疑。

yī dài jiàn kuān zhōng bú huǐ ，wéi yī xiāo dé rén qiáo cuì .yuàn dé yī xīn rén ，bái tóu bú xiàng lí .zài tiān yuàn zuò bǐ yì niǎo ，zài dì yuàn wéi lián lǐ zhī

衣带渐宽终不悔，为伊消得人憔悴。愿得一心人，白头不相离。在天愿作比翼鸟，在地愿为连理枝。

tiān cháng dì jiǔ yǒu shí jìn ，cǐ hèn mián mián wú jué qī ！céng jīng cāng hǎi nán wéi shuǐ ，chú què wū shān bú shì yún

天长地久有时尽，此恨绵绵无绝期！曾经沧海难为水，除却巫山不是云。

huā hóng yì shuāi sì láng yì ，shuǐ liú wú xiàn sì nóng chóu .là zhú yǒu xīn hái xī bié ，tì rén chuí lèi dào tiān míng

花红易衰似郎意，水流无限似侬愁。蜡烛有心还惜别，替人垂泪到天明。

十四. 善恶

rén shàn bèi rén qī ，mǎ shàn bèi rén qí rén è rén pà tiān bú pà ，rén shàn rén qī tiān bú qī shàn è dào tóu zhōng yǒu bào ，zhī pàn zǎo dào yǔ lái chí

人善被人欺，马善被人骑。人恶人怕天不怕，人善人欺天不欺。善恶到头终有报，只盼早到与来迟。

shàn shì kě zuò ，è shì mò wéi .zé qí shàn zhě ér cóng zhī ，qí bú shàn zhě ér gǎi zhī .yù chāng hé shùn xū wéi shàn ，yào zhèn jiā shēng zài dú shū .rén yǒu shàn yuàn ，tiān bì yòu zhī

善事可做，恶事莫为。择其善者而从之，其不善者而改之。欲昌和顺须为善，要振家声在读书。人有善愿，天必佑之。

zhǒng má dé má ，zhǒng dòu dé dòu .tiān yǎn huī huī ，shū ér bú lòu .táng láng bǔ chán ，huáng què zài hòu

种麻得麻，种豆得豆。天眼恢恢，疏而不漏。螳螂捕蝉，黄雀在后。

wàn è yín wéi shǒu ，bǎi shàn xiào dāng xiān .wéi shàn zuì lè ，zuò è nán táo .hǎo rén xiàng féng ，è rén huí bì .yǐn è yáng shàn ，zhí qí liǎng duān

万恶淫为首，百善孝当先。为善最乐，作恶难逃。好人相逢，恶人回避。隐恶扬善，执其两端。

tiān shàng zhòng xīng jiē gǒng běi ，shì jiān wú shuǐ bú cháo dōng .shàn bì shòu lǎo ，è bì zǎo wáng.tān tā yī dǒu mǐ ，shī què bàn nián liáng .zhēng tā yī jiǎo tún ，fǎn shī yī zhī yáng

天上众星皆拱北，世间无水不朝东。善必寿老，恶必早亡。贪他一斗米，失却半年粮。争他一脚豚，反失一只羊。

jiàn shàn rú bú jí ，jiàn è rú tàn tāng .tiān shàng rén jiān ，fāng biàn dì yī .rén jiān sī yǔ ，tiān wén ruò léi .àn shì kuī xīn ，shén mù rú diàn .yī háo zhī è ，quàn rén mò zuò .yī háo zhī shàn ，yǔ rén fāng biàn

见善如不及，见恶如探汤。天上人间，方便第一。人间私语，天闻若雷。暗室亏心，神目如电。一毫之恶，劝人莫作。一毫之善，与人方便。

wàng ēn fù yì ，qín shòu zhī tú .jī dé yǔ ér sūn ，yào guǎng xíng fāng biàn .zuò shàn guǐ shén qīn ，zuò è zāo tiān qiǎn

忘恩负义，禽兽之徒。积德与儿孙，要广行方便。作善鬼神钦，作恶遭天遣。

jī qián jī gǔ bú rú jī dé ，mǎi tián mǎi dì bú rú mǎi shū .jūn zǐ lè dé zuò jūn zǐ ，xiǎo rén wǎng zì zuò xiǎo rén

积钱积谷不如积德，买田买地不如买书。君子乐得做君子，小人枉自做小人。

zhī yǒu hé qì qù yíng rén ，nǎ yǒu xiàng dǎ dé tài píng .zhōng hòu zì yǒu zhōng hòu bào ，háo qiáng yī dìng shòu guān xíng

只有和气去迎人，哪有相打得太平。忠厚自有忠厚报，豪强一定受官刑。

rén dào gōng mén zhèng hǎo xiū ，liú xiē yīn dé zài hòu tóu .wéi rén hé bì zhēng gāo xià ，yī dàn wú mìng wàn shì xiū

人到公门正好修，留些阴德在后头。为人何必争高下，一旦无命万事休。

shàn è suí rén zuò ，huò fú zì jǐ zhāo .shàn wéi zhì bǎo shēn shēn yòng ，xīn zuò liáng tián shì shì gēng .rén guò liú míng ，yàn guò liú shēng

善恶随人作，祸福自己招。善为至宝深深用，心作良田世世耕。人过留名，雁过留声。

huò yǔ fú tóng mén ，lì yǔ hài tóng chéng .nìng kě hūn kǒu niàn fó ，bú kě sù kǒu mà rén .qǐ néng jìn rú rén yì ？dàn qiú bú kuì wú xīn

祸与福同门，利与害同城。宁可荤口念佛，不可素口骂人。岂能尽如人意？但求不愧吾心。

xiào mò jiǎ yì ，zhuǎn yǎn biàn wéi rén fù mǔ .shàn xiū wàng bào ，huí tóu zhī kàn rǔ ér sūn ！bǎo nuǎn sī yín yù ，jī hán qǐ dào xīn

孝莫假意，转眼便为人父母。善休望报，回头只看汝儿孙！饱暖思淫欲，饥寒起盗心！

kuài yì shì guò fēi kuài yì ，zì gǔ bài míng yīn bài shì .fú mǎn xū fáng yǒu huò ，xiōng duō liào bì wú zhēng

快意事过非快意，自古败名因败事。福满须防有祸，凶多料必无争。

nóng fū jiù shé ，shé xǐng shāng rén .yuān jiā bào tóu sǐ ，shì yào jiě jiāo rén.juàn lián guī rǔ yàn ，kāi shàn chū cāng yíng .ài shǔ cháng liú fàn ，lián é dēng zhào shā

农夫救蛇，蛇醒伤人。冤家抱头死，事要解交人。卷帘归乳燕，开扇出苍蝇。爱鼠常留饭，怜蛾灯罩纱。

jiān bú tōng fù mǔ ，zéi bú tōng dì lín .dào zéi duō chū dǔ bó ，rén mìng cháng chū jiān qíng .rén qián xiǎn guì ，nào lǐ duó zhēng

奸不通父母，贼不通地邻。盗贼多出赌博，人命常出奸情。人前显贵，闹里夺争。

shǐ xīn yòng xīn ，fǎn hài zì shēn .tiān yù lìng qí miè wáng ，bì xiān ràng qí fēng kuáng .shě cái bú rú shǎo qǔ ，shī yào bú rú chuán fāng

使心用心，反害自身。天欲令其灭亡，必先让其疯狂。舍财不如少取，施药不如传方。

mén wéi xiǎo rén ér shè ，suǒ nǎi jūn zǐ zhī fáng .zéi míng nán shòu ，guī míng nán dāng .hǎo shì tā rén wèi jiàn jiǎng ，cuò chù tā piān shuō de cháng

门为小人而设，锁乃君子之防。贼名难受，龟名难当。好事他人未见讲，错处他偏说得长。

yǒu qián bú zhì yuàn nì chǎn ，yuān jiā yí jiě bú yí jié .rén bú zhī jǐ guò ，niú bú zhī lì dà.yī jiā bǎo nuǎn qiān jiā yuàn ，yī wù bú jiàn lài qiān jiā

有钱不置怨逆产，冤家宜解不宜结。人不知己过，牛不知力大。一家饱暖千家怨，一物不见赖千家。

hài rén zhī xīn bú kě yǒu ，fáng rén zhī xīn bú kě wú ！jiǎn jīn bú wàng shī jīn rén ，sān liǎng huáng tóng sì liǎng fú 。yīn huò dé fú ，qiú dǔ bì shū

害人之心不可有，防人之心不可无！捡金不忘失金人，三两黄铜四两福。因祸得福，求赌必输。

yǔ rén fāng biàn zì jǐ fāng biàn ，yī jiā dǎ qiáng liǎng jiā hǎo kàn .dāng miàn liú yī xiàn ，guò hòu hǎo xiàng jiàn

与人方便自己方便，一家打墙两家好看。当面留一线，过后好相见。

wú kǒu guò shì ，wú yǎn guò nán .wú shēn guò yì ，wú xīn guò nán .gǒu yǎo duì tóu rén ，léi dǎ sān shì yuān

无口过是，无眼过难。无身过易，无心过难。狗咬对头人，雷打三世冤。

jiàn qián qǐ yì biàn shì zéi ，shùn shǒu qiān yáng nǎi wéi dào .yào zuò kuài huó rén ，qiē mò xún fán nǎo .yào zuò cháng shòu rén ，mò zuò duǎn mìng shì .yào zuò yǒu hòu rén ，mò zuò wú hòu shì

见钱起意便是贼，顺手牵羊乃为盗。要做快活人，切莫寻烦恼。要做长寿人，莫做短命事。要做有后人，莫做无后事。

nìng kě wú qián shǐ ，bú kě wú xíng zhǐ .zāi shù yào zāi sōng bǎi ，jié jiāo yào jié jūn zǐ .píng shēng bú zuò zhòu méi shì ，shì shàng yīng wú qiē chǐ rén

宁可无钱使，不可无行止。栽树要栽松柏，结交要结君子。平生不作皱眉事，世上应无切齿人。

wú shī xiǎo huì ér shāng dà tǐ ，wú jiè gōng lùn ér kuài sī qíng .wú yǐ jǐ cháng ér xíng rén zhī duǎn ，wú yīn jǐ zhuō ér jì rén zhī néng

毋施小惠而伤大体，毋借公论而快私情。毋以己长而形人之短，毋因己拙而忌人之能。

píng rì bú zuò kuī xīn shì ，bàn yè qiāo mén xīn bú jīng .rǔ wéi bú jīn ，tiān xià mò yǔ rǔ zhēng néng ;rǔ wéi bú fá ，tiān xià mò yǔ rǔ zhēng gōng

平日不作亏心事，半夜敲门心不惊。汝惟不矜，天下莫与汝争能;汝惟不伐，天下莫与汝争功。

míng bú shāng chá ，zhí bú guò jiǎo .rén néng shàn duàn ，qīng néng yǒu róng .bú zì shì ér lù cái ，bú qīng shì yǐ xìng gōng

明不伤察，直不过矫。仁能善断，清能有容。不自是而露才，不轻试以幸功。

shòu xiǎng bú yú fèn wài ，xiū chí bú jiǎn fèn zhōng .gān cháng xù ruò chūn fēng ，suī náng fá yī wén ，hái lián qióng dú ;qì gǔ qīng rú qiū shuǐ ，zòng jiā tú sì bì ，zhōng ào wáng gōng

受享不逾分外，修持不减分中。肝肠煦若春风，虽囊乏一文，还怜茕独;气骨清如秋水，纵家徒四壁，终傲王公。

zǎo bǎ gān zhǐ qín fèng yǎng ，xī yáng guāng yīn bú duō shí .dé chǒng sī rǔ ，jū ān sī wēi .chéng míng měi zài qióng kǔ rì ，bài shì duō yīn dé yì shí

早把甘旨勤奉养，夕阳光阴不多时。得宠思辱，居安思危。成名每在穷苦日，败事多因得意时。

xǔ rén yī wù ，qiān jīn bú yí .yī yán jì chū ，sì mǎ nán zhuī .bó xué ér dǔ zhì ，qiē wèn ér jìn sī xū zhī rú zǐ kě jiāo ，wù wèi tóng zǐ hé zhī

许人一物，千金不移。一言既出，驷马难追。博学而笃志，切问而近思。须知孺子可教，勿谓童子何知。

sān rén tóng xíng ，bì yǒu wǒ shī ，zé qí shàn zhě ér cóng ，qí bú shàn zhě gǎi zhī .xiá nì è shào ，jiǔ bì shòu qí lèi ;qū zhì lǎo chéng ，jí zé kě xiàng yī

三人同行，必有我师，择其善者而从，其不善者改之。狎昵恶少，久必受其累;屈志老成，急则可相依。

xīn kǒu rú yī ，tóng sǒu wú qī.rén yǒu shàn niàn ，tiān bì yòu zhī .guò zé wú dàn gǎi ，dú zé wú zì qī .dào wú hǎo zhě shì wú zéi ，dào wú è zhě shìwú shī

心口如一，童叟无欺。人有善念，天必佑之。过则无惮改，独则毋自欺。道吾好者是吾贼，道吾恶者是吾师。

bú zuò fēng bō yú shì shàng ，dàn liú qīng bái zài rén jiān .xiū xiàng jun1 zǐ zhōu mèi ，jun1 zǐ yuán wú sī huì ;xiū yǔ xiǎo rén wéi chóu ，xiǎo rén zì yǒu duì tóu

不作风波于世上，但留清白在人间。休向君子诌媚，君子原无私惠;休与小人为仇，小人自有对头。

bèi rù yì bèi chū ，hài rén zhōng hài jǐ .wù yíng huá wū ，wù zuò yíng qiǎo .ruò zhēng xiǎo kě ，biàn shī dà dào .dàn néng yī běn fèn ，zhōng xū wú fán nǎo

悖入亦悖出，害人终害己。勿营华屋，勿作营巧。若争小可，便失大道。但能依本分，终须无烦恼。

chī de kuī ，zuò yī duī ;yào de hǎo ，dà zuò xiǎo .jiàn guài bú guài ，guài nǎi zì bài .yī zhèng yā bǎi xié ，shǎo jiàn bì duō guài

吃得亏，坐一堆;要得好，大做小。见怪不怪，怪乃自败。一正压百邪，少见必多怪。

bú jīn xì xíng ，zhōng lèi dà dé .qīn qī bú yuè ，wú wù wài jiāo ;shì bú zhōng shǐ ，wú wù duō yè.lín nàn wù gǒu miǎn ，lín cái wù gǒu dé

不矜细行，终累大德。亲戚不悦，无务外交;事不终始，无务多业。临难勿苟免，临财勿苟得。

十五. 送别

十六. 勤俭

yǎng ér fáng lǎo ，jī gǔ fáng jī .jī tún gǒu zhì zhī chù ，wú shī qí shí ，qī shí zhě kě yǐ shí ròu yǐ ；dào jì mài shū zhī zhí ，wù duó qí shí ，shù kǒu jiā kě yǐ wú jī yǐ

养儿防老，积谷防饥。鸡豚狗彘之畜，无失其时，七十者可以食肉矣；稻稷麦菽之植，勿夺其时，数口家可以无饥矣。

cháng jiāng yǒu rì sī wú rì ，mò bǎ wú shí dāng yǒu shí .nìng tiān yī dǒu ，mò tiān yī kǒu .nián nián fáng jī ，yè yè fáng dào .jī gǔ fáng jī ，yǎng ér fáng lǎo

常将有日思无日，莫把无时当有时。宁添一斗，莫添一口。年年防饥，夜夜防盗。积谷防饥，养儿防老。

mò jiāng róng yì dé ，biàn zuò děng xián kàn 。dào lù gè bié ，yǎng jiā yī bān 。yóu jiǎn rù shē yì ，cóng shē rù jiǎn nán

莫将容易得，便作等闲看。道路各别，养家一般。由俭入奢易，从奢入俭难。

qín fèn gēng chú shōu dì lì ，tā shí bǎo nuǎn xiè cāng tiān .xiàng lùn chěng yīng háo ，jiā jì jiàn jiàn tuì .rén lǎo xīn wèi lǎo ，rén qióng jì mò qióng

勤奋耕锄收地利，他时饱暖谢苍天。相论逞英豪，家计渐渐退。人老心未老，人穷计莫穷。

zhà fù bú zhī xīn shòu yòng ，zhà pín nán gǎi jiù jiā fēng .chí táng jī shuǐ xū fáng hàn ，tián dì shēn gēng zú yǎng jiā

乍富不知新受用，乍贫难改旧家风。池塘积水须防旱，田地深耕足养家。

yī rì chūn gōng shí rì liáng ，shí rì chūn gōng bàn nián liáng .shū lǎn rén méi chī ，qín jiǎn liáng mǎn cāng .qǐ gài wú liáng ，lǎn duò ér chéng

一日春工十日粮，十日春工半年粮。疏懒人没吃，勤俭粮满仓。乞丐无粮，懒惰而成。

qín jiǎn wéi wú jià zhī bǎo ，jiē liáng nǎi zhòng miào zhī mén .shěng shì jiǎn yòng ，miǎn dé qiú rén .yī rì bú kě wú cháng yè ，ān xián biàn yì qǐ xié xīn

勤俭为无价之宝，节粮乃众妙之门。省事俭用，免得求人。一日不可无常业，安闲便易起邪心！

shì duō lèi le zì jǐ ，tián duō yǎng le zhòng rén .chū rù háng yè ，sān nián shì chéng ；chū chī mán tóu ，sān nián kǒu shēng

事多累了自己，田多养了众人。初入行业，三年事成；初吃馒头，三年口生。

jiā wú shēng huó jì ，zuò chī rú shān bēng .jiā yǒu liáng tián wàn qǐng ，bú rú bó yì zài shēn ；yì duō bú yǎng jiā ，shí duō jiáo bú yíng

家无生活计，坐吃如山崩。家有良田万顷，不如薄艺在身；艺多不养家，食多嚼不赢。

guó jiā wú kòng dì ，shì shàng wú xián rén .dān wù yī nián chūn ，shí nián bǔ bú qīng ；rén néng chù chù néng ，cǎo néng chù chù shēng

国家无空地，世上无闲人。耽误一年春，十年补不清；人能处处能，草能处处生。

jì zhī mò wàng ，bú zhī mò xiàng .zài yī háng ，liàn yī háng ；liàn yī háng ，liàn hǎo yī háng 。zǎo qǐ sān guāng ，chí qǐ sān huāng

既知莫望，不知莫向。在一行，练一行；练一行，练好一行。早起三光，迟起三慌。

wèi lái xiū zhǐ wàng ，guò qù mò sī liàng ；shí lái yù hǎo yǒu ，bìng qù yù liáng fāng .bù dé chūn fēng yǒu xià yǔ ，hā dé qiū fēng dà jiā liáng

未来休指望，过去莫思量；时来遇好友，病去遇良方。布得春风有夏雨，哈得秋风大家凉。

jiā wú sān nián zhī jī bú chéng qí jiā ，guó wú jiǔ nián zhī jī bú chéng qí guó .bú chóu wú lù ，jiù pà bú zuò .bú pà màn ，zhǐ pà zhàn

家无三年之积不成其家，国无九年之积不成其国。不愁无路，就怕不做。不怕慢，只怕站。

xū xiàng gēn tóu xún huó jì ，mò cóng tǐ miàn xià gōng fū ！yī fū bú gēng ，quán jiā è fàn ，yī nǚ bú zhī ，quán jiā shòu hán .jīn yín dào shǒu fēi róng yì ，yòng shí fāng zhī lái shí nán

须向根头寻活计，莫从体面下功夫！一夫不耕，全家饿饭，一女不织，全家受寒。金银到手非容易，用时方知来时难。

féng kuài mò gǎn ，féng jiàn mò lǎn.móu shì zài rén ，chéng shì zài tiān ！cháng lù rén tiāo dān ，duǎn lù rén zuàn qián

逢快莫赶，逢贱莫懒。谋事在人，成事在天！长路人挑担，短路人赚钱。

bú mài xiāng shāo wú shèng qián ，jǐng shuǐ bú dǎ bú mǎn biān .běn shǎo lì wēi qiáng rú zuò ，wū yán shuǐ yě dī dé duō

不卖香烧无剩钱，井水不打不满边。本少利微强如坐，屋檐水也滴得多。

qín jiǎn chí jiā fù ，qiān gōng shòu yì duō .bú jīng yī shì ，bú zhǎng yī zhì .chī yī qiàn ，zhǎng yī zhì

勤俭持家富，谦恭受益多。不经一事，不长一智。吃一堑，长一智。

dàn háng hǎo shì ，mò wèn qián chéng .dùn niǎo xiān fēi ，dà qì wǎn chéng .yóu jiǎn rù shē yì ，yóu shē rù jiǎn nán

但行好事，莫问前程。钝鸟先飞，大器晚成。由俭入奢易，由奢入俭难。

wéi rén yào xué dà mò xué xiǎo ，zhì qì yī bēi wū le ，pǐn gé nán hū qí gāo ;chí jiā yào xué xiǎo mò xué dà ，mén miàn yī nòng kuò le ，hòu lái nán hū qí jì .liàng rù wéi chū ，còu shǎo chéng duō .xī hè yì tián ，rén xīn nán mǎn

为人要学大莫学小，志气一卑污了，品格难乎其高;持家要学小莫学大，门面一 弄阔了，后来难乎其继。量入为出，凑少成多。溪壑易填，人心难满。

十七. 为官

guān qīng sī lì shòu ，shén líng miào zhǔ féi .xīng xīng duō bú zú ，méng méng zuò gōng qīng .yī zì rù gōng mén ，jiǔ niú bá bú chū

官清司吏瘦，神灵庙主肥。惺惺多不足，蒙蒙作公卿。一字入公门，九牛拔不出。

bā zì yá mén xiàng nán kāi ，yǒu lǐ wú qián mò jìn lái. wéi guān xū zuò xiàng ，jí dì bì zhēng xiān .guān yǒu gōng fǎ ，mín yǒu sī yuē

八字衙门向南开，有理无钱莫进来。为官须作相，及第必争先。官有公法，民有私约。

yī zhāo quán zài shǒu ，biàn bǎ lìng lái xíng .guān qīng nán táo huá lì shǒu ，yá mén shǎo yǒu niàn fó rén ！jiā yǒu qiān kǒu ，zhǔ shì yī rén

一朝权在手，便把令来行。官清难逃猾吏手，衙门少有念佛人！家有千口，主事一人。

rén yǒu jǐ děng ，guān yǒu jǐ pǐn .yī miáo lù shuǐ yī miáo cǎo ，yī cháo tiān zǐ yī cháo chén .zhì guó xìn chán bì shā zhōng chén ，zhì jiā xìn chán bì shū qí qīn

人有几等，官有几品。一苗露水一苗草，一朝天子一朝臣。治国信谗必杀忠臣，治家信谗必疏其亲。

zhì guó bú yòng nìng chén ，zhì jiā bú yòng nìng fù .hǎo chén yī guó zhī bǎo ，hǎo fù yī jiā zhī zhēn .dǎo le chéng qiáng chǒu le xiàn guān ，dǎ le méi xiāng chǒu le gū niáng

治国不用佞臣，治家不用佞妇。好臣一国之宝，好妇一家之珍。倒了城墙丑了县官，打了梅香丑了姑娘。

huáng dì zuò běi jīng ，yǐ lǐ tǒng tiān xià .sān yuán zhǎng zhě dāng guān yuán ，jǐ gè míng rén dāng zhī xiàn ？míng rén zì duàn ，yú rén guān duàn

皇帝坐北京，以理统天下。三员长者当官员，几个明人当知县？明人自断，愚人官断。

jiā yǒu sān mǔ tián ，bú lí yá mén qián ，xiāng jiān wú qiáng hàn ，yá mén jiù è fàn .rén rén yī lǐ yí ，tiān xià bú shè guān

家有三亩田，不离衙门前，乡间无强汉，衙门就饿饭。人人依礼仪，天下不设官。

yá mén qián ，yǎn jīng qián ；tián hé qián ，qiān wàn nián .shī shū bì dú ，bú kě zuò guān .wéi rén mò dāng guān ，dāng guān jiē yī bān .huàn le nǐ wǒ qù ，kǒng bǐ tā hái tān

衙门钱，眼睛钱；田禾钱，千万年。诗书必读，不可做官。为人莫当官，当官皆一般。换了你我去，恐比他还贪。

guān lì qīng lián rú xiū xíng ，shū chāi fāng biàn rú xíng shàn .yá mén shēn sì hǎi ，bì bìng dà rú tiān .yín qián mò qī piàn ，niú mǎ bú hǎo biàn

官吏清廉如修行，书差方便如行善。衙门深似海，弊病大如天。银钱莫欺骗，牛马不好变。

十八、行为

hé xiá shuǐ jǐn ，rén jí zhì shēng .yú zhě qiān lǜ ，bì yǒu yī dé ，zhì zhě qiān lǜ ，bì yǒu yī shī

河狭水紧，人急智生。愚者千虑，必有一得，智者千虑，必有一失。

míng zhī shān yǒu hǔ ，mò xiàng hǔ shān xíng .lù bú xíng bú dào ，shì bú wéi bú chéng .wú qián fāng duàn jiǔ ，lín lǎo cái dú jīng

明知山有虎，莫向虎山行。路不行不到，事不为不成。无钱方断酒，临老才读经。

yǎng bīng qiān rì ，yòng zài yī shí .jì cháng rén dǎn dà ，jì duǎn rén xīn huāng .gé háng mò tān lì ，jiǔ liàn bì chéng gāng

养兵千日，用在一时。技长人胆大，技短人心慌。隔行莫贪利，久炼必成钢。

qíng dài yǔ sǎn ，bǎo dài jī liáng .jiǔ lì zhī shì mò wéi ，zhòng zhēng zhī dì mò wǎng .yī rén shě sǐ ，wàn rén nán dāng .rén zhēng yī kǒu qì ，fó zhēng yī zhù xiāng

晴带雨伞，饱带饥粮。久利之事莫为，众争之地莫往。一人舍死，万人难当。人争一口气，佛争一炷香。

shé yǎo zhī wéi róu ，chǐ luò jiē yīn kuàng .yìng nǔ xián xiān duàn ，gāng dāo rèn zì shāng .shǎo shí shèng xū ，qiǎo bú rú zhuō

舌咬只为揉，齿落皆因框。硬弩弦先断，钢刀刃自伤。少实胜虚，巧不如拙。

qiān xū měi dé ，guò qiān jí zhà .mǎn zǎi zhī má dōu lòu le ，hái zài shuǐ lǐ lāo yóu huā ！shì fēi qīn zuò ，bú zhī nán chù

谦虚美德，过谦即诈。满载芝麻都漏了，还在水里捞油花！事非亲做，不知难处。

sī liáng tiāo dàn kǔ ，kōng shǒu zuò shì fú 。tiān qíng dǎ guò luò yǔ pù ，shào shí xiǎng guò lǎo lái fú 。bú piáo mò zhuàn ，bú dǔ mò kàn

思量挑担苦，空手做是福。天晴打过落雨铺，少时享过老来福。不嫖莫转，不赌莫看。

dòu fǔ duō le shì bāo shuǐ ，shāo gōng duō le dǎ làn chuán .kuài lǐ xū zhēn zhuó ，dān wù mò chí chūn .zhì bú tóng jǐ ，bú bì qiáng hé

豆腐多了是包水，梢公多了打烂船。快里须斟酌，耽误莫迟春。志不同己，不必强合。

zì chǔ chāo rán ，chǔ rén ǎi rán .dé yì dàn rán ，shī yì tài rán .zhì yí gāo ér shēn yí xià ，dǎn yù dà ér xīn yù xiǎo

自处超然，处人蔼然。得意淡然，失意泰然。志宜高而身宜下，胆欲大而心欲小。

zhì shēng shí ，shí shēng duàn .dāng duàn bú duàn ，fǎn shòu qí luàn .yī háo zhī è ，quàn rén mò zuò ;yī háo zhī shàn ，yǔ rén fāng biàn .nán hé yì nán fēn ，yì qīn yì yì sàn

智生识，识生断。当断不断，反受其乱。一毫之恶，劝人莫作;一毫之善，与人方便。难合亦难分，易亲亦易散。

dà shì bú hú tú ，xiǎo shì bú shèn lòu .nèi cáng jīng míng ，wài shì hún hòu .ēn yí xiān dàn ér nóng ，xiān nóng hòu dàn zhě ，rén wàng qí huì

大事不糊涂，小事不渗漏。内藏精明，外示浑厚。恩宜先淡而浓，先浓后淡者，人忘其惠;

wēi yí zì yán ér kuān ，xiān kuān hòu yán zhě ，rén yuàn qí kù .bú rù hǔ xué ，yān dé hǔ zǐ .jìn shuǐ shí yú xìng ，jìn shān shí niǎo yīn

威宜自严而宽，先宽后严者，人怨其酷。不入虎穴，焉得虎子。近水识鱼性，近山识鸟音。

yù zhī shān zhōng shì ，xū wèn dǎ chái rén .jiān tīng zé míng ，piān tīng zé àn .duō kàn shì shí ，shǎo tīng xū yán .mǎn zhāo sǔn ，qiān shòu yì .zhī guò bì gǎi ，wén guò zé xǐ

欲知山中事，须问打柴人。兼听则明，偏听则暗。多看事实，少听虚言。满招损，谦受益。知过必改，闻过则喜。

hù shū bú dù ，liú shuǐ bú fǔ .cóng shàn rú liú ，jí è rú chóu .zhōng bú qiāo bú xiǎng ，huà bú shuō bú míng .rén xīn qí ，tài shān yí .dú jiǎo nán xíng ，gū zhǎng nán míng

户枢不蠹，流水不腐。从善如流，疾恶如仇。钟不敲不响，话不说不明。人心齐，泰山移。独脚难行，孤掌难鸣。

shuǐ zhǎng chuán gāo ，chái duō huǒ wàng .sān gè chòu pí jiàng ，sài guò zhū gě liàng .yī kuài zhuān tóu qì bú chéng qiáng ，yī gēn mù tóu gài bú chéng fáng .yī gè lí bā sān gè zhuāng ，yī gè hǎo hàn sān gè bāng

水涨船高，柴多火旺。三个臭皮匠，赛过诸葛亮。一块砖头砌不成墙，一根木头盖不成房。一个篱笆三个桩，一个好汉三个帮。

yī gēn zhú gān róng yì wān ，sān gēn má shéng nán chě duàn .yī huā dú fàng bú shì chūn ，wàn zǐ qiān hóng chūn mǎn yuán

一根竹竿容易弯，三根麻绳难扯断。一花独放不是春，万紫千红春满园。

zhī jǐ zhī bǐ ，jiāng xīn bǐ xīn .yuǎn shuǐ nán jiù jìn huǒ ，yuǎn qīn bú rú jìn lín .hǎi nèi cún zhī jǐ ，tiān yá ruò bǐ lín

知己知彼，将心比心。远水难救近火，远亲不如近邻。海内存知己，天涯若比邻。

lái rú fēng yǔ ，qù sì wēi chén .cháng jiāng hòu làng tuī qián làng ，shì shàng xīn rén gǎn jiù rén .gǔ rén bú jiàn jīn shí yuè ，jīn yuè céng jīng zhào gǔ rén

来如风雨，去似微尘。长江后浪推前浪，世上新人赶旧人。古人不见今时月，今月曾经照古人。

xiān dào wéi jūn ，hòu dào wéi chén .mò dào jūn xíng zǎo ，gèng yǒu zǎo xíng rén .chà zhī háo lí ，shī zhī qiān lǐ .ruò dēng gāo bì zì bēi ，ruò shè yuǎn bì zì ěr

先到为君，后到为臣。莫道君行早，更有早行人。差之毫厘，失之千里。若登高必自卑，若涉远必自迩。

十九.花鸟

mǔ dān huā hǎo kōng rù mù ，zǎo huā suī xiǎo jié shí duō .rén wú qiān rì hǎo ，huā wú bǎi rì hóng .huáng fēng yī kǒu zhēn ，jú zǐ liǎng biān fèn

牡丹花好空入目，枣花虽小结实多。人无千日好，花无百日红。黄蜂一口针，橘子两边分。

sǔn yīn luò tuò fāng chéng zhú ，yú wéi bēn bō shǐ huà lóng .huà shuǐ wú fēng kōng zuò làng ，xiù huā suī hǎo bú shēng xiāng

笋因落箨方成竹，鱼为奔波始化龙。画水无风空作浪，绣花虽好不生香。

lóng guī wǎn dòng yún yóu shī ，shè guò chūn shān cǎo mù xiāng .qiū lái mǎn shān duō xiù sè ，chūn lái wú chù bú huā xiāng

龙归晚洞云犹湿，麝过春山草木香。秋来满山多秀色，春来无处不花香。

fú shí zuò lái chūn shān lěng ，tà huā guī qù mǎ tí xiāng .jiào yuè zǐ guī hóu shé lěng ，xiǔ huā hú dié mèng hún xiāng

拂石坐来春衫冷，踏花归去马蹄香。叫月子规喉舌冷，宿花蝴蝶梦魂香。

yīn cóng dì fā ，shù xiàng zhī fèn .gēn shēn bú pà shù yáo dòng ，shù zhèng bú chóu yuè yǐng xié .xī huā chūn qǐ zǎo ，ài yuè yè mián chí

茵从地发，树向枝分。根深不怕树摇动，树正不愁月影斜。惜花春起早，爱月夜眠迟。

jū shuǐ yuè zài shǒu ，nòng huā xiāng mǎn yī .táo hóng lǐ bái qiáng wēi zǐ ，wèn zhe dōng jun1 zǒng bú zhī .shì cóng gēn qǐ ，ǒu yè lián xīn

掬水月在手，弄花香满衣。桃红李白蔷薇紫，问着东君总不知。事从根起，藕叶连心。

guā shú dì luò ，shuǐ dào qú chéng .yù lín yǎng hǔ ，hǔ dà shāng rén .píng huā suī hǎo yàn ，xiàng kàn bú nài cháng

瓜熟蒂落，水到渠成。育林养虎，虎大伤人。瓶花虽好艳，相看不耐长。

yàn zǐ bú jìn chóu mén ，hào zǐ bú zuàn kōng cāng .yī gè shān tóu yī zhī hǔ ，è lóng nán dòu dì tóu shé .hǔ luò píng yuán bèi quǎn qī ，lóng gē qiǎn tān zāo xiā xǐ.mǔ dān suī hǎo ，zhōng xū lǜ yè fú chí

燕子不进愁门，耗子不钻空仓。一个山头一只虎，恶龙难斗地头蛇。虎落平原被犬欺，龙搁浅滩遭虾洗。牡丹虽好，终须绿叶扶持。

二十.健康

pín wú dá shì jiāng jīn zèng ，bìng yǒu gāo rén shuō yào fāng .qīng qīng zhī shuǐ ，wéi tǔ suǒ fáng 。jì jì zhī shì ，wéi jiǔ suǒ shāng

贫无达士将金赠，病有高人说药方。清清之水，为土所防。济济之士，为酒所伤。

wàn jīn liáng yào ，bú rú wú jí .tǐ wú bìng wéi fù guì ，shēn píng ān mò yuàn pín .ēn ài duō shēng bìng ，wú qián biàn jiào pín

万金良药，不如无疾。体无病为富贵，身平安莫怨贫。恩爱多生病，无钱便觉贫。

jiǔ bú hù xián ，sè bú hù bìng ；cái bú hù qīn ，qì bú hù mìng ！yù duō shāng shén ，cái duō lèi xīn

酒不护贤，色不护病；财不护亲，气不护命！欲多伤神，财多累心！

bù yī dé nuǎn zhēn wéi fú ，qiān jīn píng ān jí shì chūn .lǎo yī mí jiù jí ，xiǔ yào wù liáng fāng ；gāi zài shuǐ zhōng sǐ ，bú zài àn shàng wáng

布衣得暖真为福，千金平安即是春。老医迷旧疾，朽药误良方；该在水中死，不在岸上亡。

yào bǔ bú rú ròu bǔ ，ròu bǔ bú rú yǎng bǔ .sī lǜ zhī hài shèn yú jiǔ sè ，rì rì láo lì shàng chuáng hū jí .rén pà bú shì fú ，rén qī bú shì rǔ

药补不如肉补，肉补不如养补。思虑之害甚于酒色，日日劳力上床呼疾。人怕不是福，人欺不是辱。

tiān yǒu bú cè fēng yún ，rén yǒu dàn xī huò fú .bú yín dāng zhāi ，dàn bǎo dāng ròu .huǎn bù dāng chē ，wú huò dāng fú

天有不测风云，人有旦夕祸福。不淫当斋，淡饱当肉。缓步当车，无祸当福。

dú guò gǔ huà tuó ，bú rú jiàn zhèng duō .tān ài chén nì jí kǔ hǎi ，lì yù chì rán shì huǒ kēng .wú bìng xiū xián shòu ，shēn ān mò yuàn pín

读过古华佗，不如见症多。贪爱沉溺即苦海，利欲炽燃是火坑。无病休嫌瘦，身安莫怨贫。

lè bú kě jí ，lè jí shēng āi ;yù bú kě zòng ，zòng yù chéng zāi 。shì huàn fāng guī qīng 、shèn 、qín ，yǐn shí yào jué huǎn 、nuǎn 、ruǎn

乐不可极，乐极生哀;欲不可纵，纵欲成灾。仕宦芳规清、慎、勤，饮食要诀缓、暖、软。

二十一.饮食

jiǔ lǐ qián kūn dà ，hú zhōng rì yuè cháng .jiè wèn jiǔ jiā hé chù yǒu ，mù tóng yáo zhǐ xìng huā cūn .chī jìn měi wèi hái shì yán ，chuān jìn líng luó hái shì mián

酒里乾坤大，壶中日月长。借问酒家何处有，牧童遥指杏花村。吃尽美味还是盐，穿尽绫罗还是棉。

jiē shí yǐ qù bìng ，shǎo shí yǐ yán nián .jiǔ suī yǎng xìng hái luàn xìng ，shuǐ néng zǎi zhōu yì fù zhōu .wù tān yì wài zhī cái ，wù yǐn guò liàng zhī jiǔ

节食以去病，少食以延年。酒虽养性还乱性，水能载舟亦覆舟。勿贪意外之财，勿饮过量之酒。

qū yán suī nuǎn ，nuǎn hòu gèng jiào hán zēng ;shí zhè néng gān ，gān yú gèng shēng kǔ qù .jiā tíng hé mù ，shū shí jìn yǒu yú huān ;gǔ ròu guāi wéi ，zhēn xiū yì jiǎn zhì wèi

趋炎虽暖，暖后更觉寒增;食蔗能甘，甘余更生苦趣。家庭和睦，蔬食尽有余欢;骨肉乖违，珍馐亦减至味。

二十二.立志

yǒu zhì zhě ，shì jìng chéng .yǒu zhì bú zài nián gāo ，wú zhì chī zhǎng bǎi suì .shān lì zài dì shàng ，rén lì zài zhì shàng .yuè quē bú gǎi guāng ，jiàn zhé bú gǎi gāng

有志者，事竟成。有志不在年高，无志痴长百岁。山立在地上，人立在志上。月缺不改光，剑折不改钢。

niǎo yào jǐn de shì chì bǎng ，rén yào jǐn de shì lǐ xiǎng .xiōng wú lǐ xiǎng ，wǎng huó yī shì .sān jūn kě duó shuài ，pǐ fū bú kě duó zhì .hǔ shòu xióng xīn zài ，rén qióng zhì bú qióng

鸟要紧的是翅膀，人要紧的是理想。胸无理想，枉活一世。三军可夺帅，匹夫不可夺志。虎瘦雄心在，人穷志不穷。

lì xià líng yún zhì ，gǎn qù zhāi xīng xīng .yǒu zhì zhōu háng tiān xià ，wú zhì cùn bù nán xíng .tiān xià wú nán shì ，zhī yào kěn pān dēng .nián pà zhōng qiū yuè pà bàn ，nán ér lì zhì zài shǎo nián

立下凌云志，敢去摘星星。有志周行天下，无志寸步难行。天下无难事，只要肯攀登。年怕中秋月怕半，男儿立志在少年。

chuán dà bú pà làng gāo ，zhì dà bú pà jiān xiǎn .méi yǒu pá bú guò de gāo shān ，méi yǒu chuǎng bú guò de xiǎn tān .jiàn yì sī qiān ，tǔ duī nán fān ;zhuān xīn zhì zhì ，gāo fēng néng pān

船大不怕浪高，志大不怕艰险。没有爬不过的高山，没有闯不过的险滩。见异思迁，土堆难翻;专心致志，高峰能攀。

wú zhì zhī rén cháng lì zhì ，yǒu zhì zhī rén lì cháng zhì .shí jiàn shì shí xiàn lǐ xiǎng de jiē tī ，zhī shí shì shí xiàn lǐ xiǎng de chì bǎng .bú xué yáng liǔ suí fēng bǎi ，yào xué qīng sōng lì shān gāng

无志之人常立志，有志之人立长志。实践是实现理想的阶梯，知识是实现理想的翅膀。不学杨柳随风摆，要学青松立山冈。

cǐ shū chuán hòu shì ，jù jù bì jīng dú ，qí zhōng lǐ hé yì ，fèng quàn gào shì rén 。fèng quàn jun1 zǐ ，gè yí shǒu jǐ 。zhī cǐ chéng shì ，wàn wú yī shī

此书传后世，句句必精读，其中礼和义，奉劝告世人。奉劝君子，各宜守己。只此呈示，万无一失。