是妚?是环?还是丫头?
清代 改琦 《莺儿图》
我们都知道《红楼梦》中有一个身份出场次数最多,那就是丫鬟。但是在研读《脂砚斋重评石头记》的多个版本后,就会发现里面对丫鬟的称谓是不一样的,这一点与通行本的《红楼梦》中统一的丫鬟一词截然不同。
我们来梳理一遍脂砚斋版中出现的丫鬟们的称谓。
第一回中,贾雨村受邀到甄士隐家做客,闲来无事时,他看到了一位女性,也是整部《红楼梦》中第一位出场的丫鬟:娇杏,作者是这样描写的:
“雨村且翻弄书籍解闷,忽听得窗外有女子嗽声,雨村遂起身往窗外一看,原来是个丫妚在那里撷花。”
此时,娇杏的出场是“妚”的身份。
在《康熙字典》中“妚”字同“胚”字。何为“胚”?《说文解字》中记载“胚”的意思是怀孕一个月。那么我们是否可以理解“妚”有妇女之意,甚至以妚来称呼的女子们有给家族传宗接代的意思呢?
通过接下来的文字,我们来推测一下。首先是娇杏,在《红楼梦》第二回中,娇杏嫁给贾雨村后,竟然连怀子嗣。原文里是这样写道的:
“却说娇杏这丫妚,便是那年回顾雨村者。回偶然一顾,便弄出这段事来,亦是自己意料不到之奇缘,谁想他命运两济,不承望自到雨村身边只一年,便生了一子。”
如此之快的速度,娇杏就生了孩子,为贾雨村添了丁。关于娇杏的第二场戏,就有传宗接代之意。
清代 孙温 《贾雨村用轿接娇杏》
接下来,“妚”这个字还用在哪些丫鬟身上呢?
在第五回中,贾宝玉游历太虚幻境,梦醒时,一口气出场了几个丫鬟的名字,她们分别是袭人、媚人、晴雯和麝月。
这四位丫鬟都是宝玉府上的重要角色,但是她们的任务却是房丫头。
通房丫头的概念在中国古代的贵族、大家族中经常出现,所谓“通房”就是这位丫鬟的住处与主人房间相通联。比如说王熙凤身边的平儿,就是贾府中权力非常高的通房丫头,这些通房丫头有时候也要承担传宗接代的任务。
而上述出场的四位丫鬟,作者都用了“妚”的称呼,似乎预示着她们传宗接代的身份。
清代 改琦 《晴雯图》
除了“妚”这种称呼,还有一种是丫嬛或者丫环,在己卯本中,主要是丫环这个称呼。
这个称呼,作者都是安在哪一些丫鬟身上的呢?我们来看看第七回里,对于金钏儿的称呼描写:
“只见王夫人的丫环名金钏儿,和一个才留了头的小女孩儿站在台阶坡儿上顽。”
这里,金钏儿不再是“丫妚”而是“丫环”。
“环”这个字是什么意思呢?在《说文解字》中对于“环”的解释,其实是一种璧。通常我们都知道玉璧是一种礼器,有时候也会作为佩饰戴在身上,有贴身之意。
因此金钏儿是一位贴身丫头,果不其然,她是王夫人的丫鬟。
那么“环”这个字还用在哪位丫鬟身上呢?我们继续往下看。
秦可卿这位角色出场没多久就去世了,她的身边有一位丫鬟叫做瑞珠,大家一起来看看,作者给瑞珠这个角色安上了什么样的称呼呢?原文中是这样展开的:
第十三回中,“忽又听得秦氏之丫环瑞珠者见秦氏死了,他也触柱而亡。”
这位瑞珠后来晋升为小姐,她对秦氏非常的忠诚,所以她是秦氏的贴身丫鬟,因此作者也用了“环”这个字。
那么除了“环”和“妚”以外,在《红楼梦》中对于丫鬟的称呼还有什么呢?我们来看林黛玉进贾府时看到的场景:
“台矶之上坐着几个穿红着绿的丫头,一见他们来了,便忙都笑迎上来。”
这里这些穿红着绿的丫鬟们,并未在哪个主人的房中,定然是府上打杂的,并且人数最多的丫鬟,这些丫鬟在作者笔下则是丫头。
清代 孙温 《黛玉进贾府》
还有一个重要的角色,一个对事件和人物起到旁观作用的人,那就是傻大姐,作者也称她为丫头。傻大姐在贾府中的位置就是一个杂役的丫鬟,并不是哪一房中的丫鬟。
因此,通过上述的取证,我们可以分辨出丫妚、丫环和丫头之间的区别,这三者之间是地位层层减弱的关系。但是这是通过《脂砚斋重评石头记》的己卯本的文本中推断出来的,而其他版本对于丫鬟的用法都有一定的出入。
不过,我个人觉得己卯本更加符合每个丫鬟的身份地位,以及体现了贾府的等级制度之森严。
在偌大的贾府中,不同工种的丫鬟,拥有她们不同的称呼,这也侧面反应着贾府人员的庞杂,如此庞杂的人员,为后面它的没落做好了准备。
文字版权所有,未经许可请勿转载
多音字:汉字中那些读音三个以上的字都有哪些
3个读音以上的汉字有500个以上呢。快来看看你都认识哪些。
汉字中多音字有3000多个呢。头条君已经放不下所有的多音字了,只能按读音个数分开发了。
揣: chuāi, chuǎi, chuài, tuán, zhuī
溓: lián, liǎn, nián, xián, xiàn
呙: guō, wāi, hé, wǒ, wā, guǎ
摎: jiū, liú, liáo, jiǎo, náo
差: chā, chà, chāi, chài, cī
缪: miù, móu, liǎo, miào, mù
㮟: jí, niǎn, pèng, ròu, kā
䏝: zhuān, chuán, chún, zhuǎn
膞: zhuān, chuán, chún, zhuǎn
咼: wāi, hé, wǒ, guǎ, guō
愓: dàng, táng, shāng, yáng
和: hé, hè, huò, huó, hú
哪: nǎ, na, nǎi, né, něi
尨: méng, máng, lóng, páng
柍: yǎng, yàng, yāng, yīng
柭: bā, fú, pèi, bó, biē
行: háng, hàng, héng, xíng
閒: xián, jiàn, jiān, jiǎn
呵: hē, ā, á, ǎ, à, a
啍: tūn, zhūn, xiāng, duǐ
掺: chān, càn, shǎn, xiān
燋: jiāo, zhuó, qiáo, jué
着: zhe, zhuó, zháo, zhāo
邪: xié, yé, yá, yú, xú
喛: huàn, yuán, xuǎn, hé
夗: wǎn, yuàn, wān, yuān
攢: zǎn, cuán, zàn, zuān
欸: ǎi, ēi, éi, ěi, èi
繆: móu, miù, miào, liǎo
誒: ēi, éi, ěi, èi, xī
诶: ēi, éi, ěi, èi, xī
銛: xiān, kuò, tiǎn, guā
銽: xiān, kuò, tiǎn, guā
鋺: yuān, yuǎn, wǎn, wān
铦: xiān, kuò, tiǎn, guā
参: cān, shēn, cēn, sān
參: cān, shēn, cēn, sān
叄: cān, shēn, cēn, sān
叅: cān, shēn, cēn, sān
撍: zǎn, zān, zēn, qián
棓: bàng, pǒu, bèi, bēi
絻: wèn, miǎn, mán, wàn
㘝: niǎn, niè, nà, lǎn
叉: chā, chà, chǎ, chá
咧: liē, liě, lie, lié
嗃: hè, xiāo, xiào, hù
嗻: zhē, zhè, zhù, zhe
坏: huài, pī, pēi, péi
栅: shān, zhà, shi, cè
跢: dài, duò, duō, chí
上: shǎng, shàng, shang
叕: zhuó, yǐ, lì, jué
啑: dié, shà, jié, tì
噷: hm, hěn, xīn, hèn
夹: jiā, jiá, gā, xiá
夾: jiā, jiá, gā, xiá
将: jiāng, jiàng, qiāng
強: qiáng, qiǎng, jiàng
强: qiáng, qiǎng, jiàng
彊: qiáng, jiàng, qiǎng
扚: diǎo, dí, yuē, lì
抢: qiǎng, qiāng, chēng
捥: wàn, wǎn, wān, yù
搶: qiāng, qiǎng, chēng
樂: lè, yuè, yào, lào
氶: zhěng, chéng, zhèng
种: zhǒng, zhòng, chóng
落: là, lào, luō, luò
袳: chǐ, qǐ, duǒ, nuǒ
諎: zé, zuò, zhǎ, cuò
转: zhuǎn, zhuàn, zhuǎi
鞞: pí, bǐng, bì, bēi
鮭: guī, xié, wā, kuí
咱: zán, zá, zǎ, zan
憕: chéng, dèng, zhèng
朴: pǔ, piáo, pò, pō
杝: yí, zhì, lí, duò
猲: hè, xiē, gé, hài
称: chēng, chèn, chèng
稱: chēng, chèn, chèng
穜: tóng, zhǒng, zhòng
蓋: gài, gě, hé, hài
齐: qí, jì, zī, zhāi
㗊: jí, léi, qì, bī
么: me, mó, yāo, ma
僝: chán, zhàn, zhuàn
咯: gē, luò, kǎ, lo
啊: ā, a, ǎ, á, à
嬛: qióng, huán, xuān
扢: gǔ, jié, xì, gē
抐: nè, nì, ruì, nà
朚: huāng, máng, wáng
槫: tuán, shuàn, quán
殸: qìng, kēng, shēng
浧: yǐng, chéng, yíng
瑒: chàng, dàng, yáng
甸: diàn, tián, shèng
矼: gāng, qiāng, kòng
箁: póu, bù, fú, pú
篹: zhuàn, suǎn, zuàn
綪: qiàn, qīng, zhēng
贛: gàn, gòng, zhuàng
闂: hòng, juǎn, xiàng
闛: tāng, táng, chāng
令: lìng, líng, lǐng
佛: fó, fú, bì, bó
侗: dòng, tǒng, tóng
儗: nǐ, yì, ài, yí
儱: lǒng, lóng, lòng
哄: hǒng, hōng, hòng
唝: gòng, hǒng, gǒng
啁: zhōu, zhāo, tiào
嗊: gòng, hǒng, gǒng
嗛: qiàn, qiǎn, qiān
圈: quān, juàn, juān
圏: quān, juàn, juān
夆: páng, féng, fēng
奵: dīng, dǐng, tiǎn
屏: bīng, píng, bǐng
幓: shān, qiāo, shēn
庬: máng, méng, páng
愩: gōng, gòng, hǒng
慐: gōng, gòng, hǒng
懜: mèng, méng, měng
抂: kuáng, wǎng, zài
拉: lā, lá, lǎ, là
拧: nǐng, níng, nìng
拽: zhuài, zhuāi, yè
揵: jiàn, qián, jiǎn
搑: róng, náng, nǎng
擰: níng, nǐng, nìng
棱: léng, lēng, líng
椆: chóu, zhòu, diāo
椦: quān, juàn, quán
楧: yǎng, yàng, yīng
榐: zhǎn, niǎn, zhèn
槏: qiǎn, lián, xiàn
槙: diān, zhěn, zhēn
樔: cháo, jiǎo, chāo
漂: piāo, piǎo, piào
瀴: yīng, yǐng, yìng
炶: shǎn, qián, shān
煔: qián, shǎn, shān
玹: xuàn, xuán, xián
當: dāng, dàng, dǎng
的: de, dí, dì, dī
眏: yìng, yāng, yǎng
睄: qiáo, shào, xiāo
稴: xián, jiān, liàn
空: kōng, kòng, kǒng
箾: xiāo, shuò, qiào
絣: bīng, bēng, pēng
絧: tóng, tōng, dòng
綜: zōng, zèng, zòng
縙: róng, rǒng, ròng
纚: lí, sǎ, xǐ, lǐ
绷: bēng, běng, bèng
膀: bǎng, páng, pāng
蒙: méng, mēng, měng
调: diào, tiáo, zhōu
趽: fāng, fàng, páng
鋑: juān, jiān, cuān
鋗: juān, xuān, juàn
鋞: xíng, xìng, jīng
鳽: jiān, qiān, zhān
㶒: shǎn, shěn, tàn
儃: chán, tǎn, shàn
单: dān, chán, shàn
單: dān, shàn, chán
噭: jiào, qiào, chī
嚼: jiáo, jué, jiào
堑: qiàn, zàn, jiàn
宁: níng, nìng, zhù
帴: jiǎn, jiān, sàn
掫: zōu, zhōu, chōu
朁: cǎn, qián, jiàn
梋: xuān, juān, xié
殽: yáo, xiáo, xiào
淖: nào, chuò, zhuō
灥: xún, quán, quàn
燀: chǎn, dǎn, chàn
瓗: qióng, wěi, wèi
皽: zhāo, zhǎn, dǎn
眴: xuàn, shùn, xún
硾: zhuì, chuí, duǒ
窌: jiào, liáo, liù
窴: tián, diān, yǎn
篢: gōng, gǎn, lǒng
絩: tiào, diào, dào
綄: huán, huàn, wàn
緂: tián, tǎn, chān
缞: shuāi, cuī, suī
羬: qián, xián, yán
莞: wǎn, guān, guǎn
說: shuō, shuì, yuè
说: shuō, yuè, shuì
醶: yàn, liǎn, xiān
銚: diào, tiáo, yáo
铫: yáo, diào, tiáo
雀: què, qiǎo, qiāo
黾: miǎn, mǐn, měng
㓉: huàn, huó, huò
㜣: rán, niàn, rǎn
㨻: cán, shǎn, zàn
㲋: chuò, zhuó, zú
㻞: biàn, fèn, pìn
划: huá, huà, huai
厂: chǎng, ān, hàn
吷: xuè, chuò, jué
员: yuán, yún, yùn
員: yuán, yún, yùn
唌: yán, dàn, xián
啴: tān, chǎn, tuō
妶: xián, xuán, xù
嬐: xiān, yǎn, jìn
忳: tún, zhūn, dùn
恶: è, wù, ě, wū
惡: è, wù, ě, wū
愖: chén, xìn, dān
憹: náo, nǎo, náng
捒: shù, sǒng, sōu
掞: yàn, shàn, yǎn
揌: sāi, zǒng, cāi
数: shù, shǔ, shuò
數: shù, shǔ, shuò
梼: táo, chóu, dào
櫎: huǎng, guǒ, gǔ
潦: liáo, lǎo, lào
灂: zhuó, jiào, zé
畤: zhì, chóu, shì
矜: jīn, guān, qín
矝: jīn, qín, guān
礉: hé, qiāo, qiào
穇: shān, cǎn, cēn
箹: yuē, yào, chuò
籓: fān, pān, biān
繇: yáo, yóu, zhòu
繰: qiāo, sāo, zǎo
繵: dàn, tán, chán
肨: pàng, pán, pàn
胖: pàng, pán, pàn
莬: wèn, wǎn, miǎn
著: zhù, zhuó, zhe
蓧: diào, tiáo, dí
跕: diǎn, diē, tiē
酂: zàn, cuán, cuó
酇: zàn, cuán, cuó
鏒: qiāo, sǎn, càn
镡: tán, chán, xín
隹: zhuī, cuī, wéi
㓎: qīn, qǐn, qìn
㗙: chú, nà, zhōu
㤘: chù, cù, zhòu
㥁: dé, zhí, zhòu
㵗: fù, pán, píng
䲊: tuǒ, duò, wěi
䶫: kǎn, yán, yàn
䶲: nán, nàn, rán
丂: kǎo, qiǎo, yú
仛: tuō, chà, duó
价: jià, jie, jiè
兊: duì, ruì, yuè
兌: duì, ruì, yuè
兑: duì, ruì, yuè
华: huá, huā, huà
叨: dāo, dáo, tāo
吽: ōu, hōng, hǒu
哜: jì, jiē, zhāi
啰: luō, luó, luo
嘼: chù, xù, shòu
噴: pēn, pèn, fèn
嚌: jì, jiē, zhāi
囉: luō, luó, luo
囖: luó, luō, luo
堇: jǐn, qīn, jìn
家: jiā, jia, jie
嶲: guī, xī, juàn
巂: xī, guī, juàn
帖: tiē, tiě, tiè
廆: guī, wěi, huì
徍: wā, wàng, jiā
忞: mǐn, wěn, mín
忟: mǐn, wěn, mín
慬: jìn, qín, jǐn
憞: duì, dùn, tūn
懆: cǎo, sāo, sào
扻: zhì, sǔn, kǎn
折: shé, zhé, zhē
担: dān, dàn, dǎn
拚: pīn, pàn, fān
搚: lā, xié, xiàn
摋: shā, sà, shǎi
撽: qiào, yāo, jī
擿: tī, zhāi, zhì
朮: zhú, shù, shú
术: shù, zhú, shú
朷: dāo, tiáo, mù
棑: pái, bèi, pèi
橨: fén, fèn, fèi
檡: zhái, shì, tú
檽: nòu, ruǎn, rú
殷: yīn, yān, yǐn
汵: gàn, hán, cén
涴: wò, wǎn, yuān
漷: huǒ, kuò, huò
炮: pào, páo, bāo
煇: huī, yùn, xūn
狋: yí, quán, chí
獶: náo, nǎo, yōu
畠: zāi, zī, tián
瘕: jiǎ, xiá, xiā
瞆: guì, wèi, kuì
砏: pīn, bīn, fēn
碖: lún, lǔn, lùn
礧: léi, lěi, lèi
笒: cén, jìn, hán
篸: zān, cēn, cǎn
累: lèi, lěi, léi
絫: lěi, lèi, léi
緼: yùn, yūn, wēn
縕: yùn, yūn, wēn
缊: wēn, yùn, yūn
聉: wà, tuǐ, zhuó
肣: hán, qín, hàn
菭: tái, zhī, chí
華: huá, huà, huā
菳: qín, qīn, jīn
蔓: màn, wàn, mán
袌: bào, páo, pào
袷: jiá, qiā, jié
解: jiě, jiè, xiè
觧: jiě, jiè, xiè
豁: huō, huò, huá
过: guò, guo, guō
釰: rì, rèn, jiàn
釼: rì, rèn, jiàn
鏸: huì, suì, ruì
鏾: sǎn, xiàn, sà
难: nán, nàn, nuó
颉: jié, xié, jiá
鳱: gān, hàn, yàn
龂: yín, kěn, yǎn
龜: guī, jūn, qiū
龟: guī, jūn, qiū
㓞: qì, qià, yáo
㕛: xù, yǒu, yòu
㗿: hé, xià, xiā
㜫: měi, mà, méi
䜣: xī, xīn, yín
䶥: zhā, jǔ, chǔ
伽: jiā, qié, gā
侧: cè, zè, zhāi
側: cè, zè, zhāi
呱: guā, gū, guǎ
呴: hǒu, xǔ, gòu
咽: yān, yàn, yè
喐: xù, huò, guó
喰: cān, sūn, qī
嚗: bó, pào, bào
囋: zá, zàn, cān
囐: zá, niè, yàn
堥: máo, móu, wǔ
塞: sāi, sè, sài
壆: xué, bó, jué
大: dà, dài, tài
契: qì, qiè, xiè
妚: fǒu, pēi, pī
婄: pǒu, péi, bù
宿: sù, xiǔ, xiù
忒: tè, tēi, tuī
扎: zhā, zā, zhá
扡: tuō, chǐ, yǐ
抙: póu, pōu, fū
拓: tuò, tà, zhí
拸: yí, chǐ, hài
拺: cè, sè, chuò
挲: sā, shā, suō
捈: tú, shū, chá
捊: póu, pōu, fū
捰: luò, luǒ, wǒ
捼: ruó, wěi, ré
揲: dié, shé, yè
搙: nù, nuò, nòu
搫: pán, bān, pó
擽: lì, luò, yuè
朐: qú, xù, chǔn
枸: gǒu, jǔ, gōu
柮: duò, zuó, wù
殗: yè, yān, yàn
泑: yōu, yòu, āo
渃: rè, ruò, luò
湏: huì, mǐn, xū
猰: yà, jiá, qiè
獦: gé, liè, xiē
瓛: huán, yè, yà
痏: wěi, yòu, yù
瞜: lou, lóu, lǘ
硙: wèi, wéi, ái
磍: xiá, qià, yà
磑: wèi, ái, gài
禔: zhī, zhǐ, tí
紒: jì, jié, jiè
緰: tōu, xū, shū
縒: cī, cuò, suǒ
胕: fū, fú, zhǒu
般: bān, bō, pán
蕃: fān, fán, bō
誃: yí, chǐ, chì
諰: xǐ, shāi, āi
賈: jiǎ, gǔ, jià
適: shì, dí, zhé
鋀: tōu, tù, dòu
隃: yú, yáo, shù
飵: zuò, zé, zhā
㦌: tuì, xù, hū
仔: zǎi, zǐ, zī
俞: yú, shù, yù
偺: zán, zá, zǎ
傂: zhì, sī, tí
咋: zǎ, zé, zhā
咭: jī, xī, qià
喠: zhǒng, chuáng
嚄: huō, huò, ǒ
嚜: me, mèi, mò
堡: pù, bǎo, bǔ
奤: hǎ, pò, tǎi
娒: wǔ, méi, mǔ
射: shè, yè, yì
弟: dì, tì, tuí
得: dé, de, děi
愢: sāi, sī, sǐ
扐: lè, lì, cái
扱: xī, chā, qì
抝: ǎo, ào, niù
抲: hē, hè, qiā
拗: niù, ào, ǎo
捗: bù, pú, zhì
掜: niè, nǐ, yì
摕: dì, tú, zhí
摖: qì, jì, chá
晻: ǎn, àn, yǎn
杫: sì, zhǐ, xǐ
柂: yí, duò, lí
柏: bǎi, bó, bò
柤: zhā, zǔ, zū
棣: dì, dài, tì
楴: dì, dǐ, shì
欪: chù, qù, xì
汃: bīn, pà, pā
滊: qì, xì, xiē
漴: chóng, shuāng
濭: ǎi, kài, kè
疋: pǐ, yǎ, shū
皪: lì, luò, bō
盖: gài, gě, hé
眑: yǎo, āo, ǎo
眗: jū, xū, kōu
睪: yì, zé, gāo
矞: yù, xù, jué
硞: què, kè, kù
磆: huá, kě, gū
稡: zuì, zú, sū
笚: dā, xiá, nà
菑: zī, zì, zāi
蓲: xū, qiū, fū
薄: báo, bó, bò
蚼: gǒu, qú, xù
貉: mò, hé, háo
趞: què, qì, jí
跙: jū, jù, qiè
軋: yà, zhá, gá
轧: zhá, yà, gá
那: nà, nèi, nā
鋘: wú, huá, wū
陂: bēi, pō, pí
隑: gāi, qí, ái
食: shí, sì, yì
㞎: bǎ, pá, fú
䓛: fǔ, gǔ, qū
䪙: fú, pò, fù
与: yǔ, yù, yú
何: hé, hè, hē
卜: bǔ, bo, pu
吁: xū, yū, yù
吗: ma, má, mǎ
呕: ǒu, ōu, òu
哈: hā, hǎ, hà
哩: lī, lǐ, li
哱: bō, pò, bā
喇: lā, lá, lǎ
喝: hē, hè, yè
嗎: má, mǎ, ma
嗯: ǹg, ńg, ňg
嗳: ài, ǎi, āi
嘎: gā, gǎ, gá
嘠: gā, gá, gǎ
噈: cù, zā, hé
噯: ǎi, ài, āi
娪: wú, wù, yú
怚: cū, jù, zū
恓: xī, qī, xù
懝: ài, yì, nǐ
懠: qí, jī, jì
扝: yū, wū, kū
抹: mǒ, mò, mā
捬: fǔ, fù, bǔ
提: tí, dī, dǐ
搲: wā, wǎ, wà
摵: sè, mí, sù
攠: mí, mǐ, mó
攲: jī, qī, yǐ
敋: gé, guó, è
敧: qī, yǐ, jī
於: wū, yū, yú
柎: fù, fū, fǔ
梩: lí, sì, qǐ
榑: fú, fù, bó
洓: sè, qì, zì
洝: àn, yàn, è
渧: dì, tí, dī
砬: lá, lì, lā
禺: yú, yù, ǒu
糊: hú, hū, hù
紕: pī, pí, bǐ
纰: pī, pí, bǐ
罢: bà, pí, ba
罷: bà, ba, pí
翍: pī, bì, pō
肶: pí, bǐ, bì
藇: yù, xù, xū
蚂: mǎ, mà, mā
螞: mǎ, mā, mà
辟: bì, pī, pì
釐: lí, xǐ, xī
鎑: yè, tà, gé
鎞: bī, pī, bì
闟: xì, sè, tà
鞈: gé, tà, sǎ
麽: mó, me, ma
唔: wú, ńg, ń
啞: yǎ, yā, è
堨: ài, è, yè
娾: ǎi, ái, è
痷: ān, yè, è
哦: ò, ó, é